Online gokken in het digitale tijdperk: dit zijn de nieuwste trends

Sinds het in Nederland legaal is om online te gokken, groeit de kansspelmarkt in ons land aanzienlijk. Naast de traditionele manieren om te gokken, bijvoorbeeld in een casino of door deel te nemen aan een loterij, ontstaan er ook steeds meer nieuwe, voornamelijk digitale gokkanalen. Wat zijn de nieuwste trends op het gebied van online gokken? Dat lees je in dit artikel.

Bij ‘een avondje gokken’ denkt menigeen voornamelijk aan uitbundig verlichte casino’s, vol met roulettetafels en ‘one armed bandits’, zoals fruitautomaten in Las Vegas ook wel genoemd worden. De gokker van tegenwoordig gaat echter in de meeste gevallen allang niet meer naar de gokhal. Online casino’s hebben de traditionele gokkasten voor een groot deel vervangen en via tal van digitale kansspelen, loterijen en gokspelletjes kun je tegenwoordig vrijwel onbeperkt je gang gaan. 

Lange tijd was online gokken in Nederland niet toegestaan, maar sinds oktober 2021 is het dat wel. Nederland heeft sindsdien tientallen officiële aanbieders van online gokdiensten. Die bestaan allemaal naast het aanbod van onze overheid zelf: via de TOTO, Lotto, Eurojackpot, Staatsloterij en tal van andere kansspelen kun je ook via de Nederlandse staat een behoorlijk gokje wagen. 

Politiek Den Haag is zelf van mening dat het in Nederland inmiddels wel een tandje minder mag met onder meer de vele gokreclames en BN’ers in gokadvertenties. Her en der zijn de regels in de afgelopen jaren al wat strakker geworden, maar experts vrezen nog altijd voor de risico’s van gokverslaving onder grote groepen jongvolwassenen en zelfs kinderen. Dat laatste komt deels doordat er zich ook mogelijkheden om te gokken ontwikkelen op plekken waar minder, of geheel geen, toezicht is en waar die strakkere regels van de regering geen effect hebben. Die trend is zichtbaar op vier verschillende plaatsen: 

1. Cryptomarkt 
2. NFT-markt
3. Gamingindustrie 
4. Buitenlandse betting apps 

Crypto’s als gokspel 

Weinig technologische innovaties van de afgelopen jaren hebben tot zoveel discussie geleid als de opkomst van cryptocurrency. De één ziet het handelen in digitale munten als bitcoin, Ethereum en Cardano als wetenschap, de ander zet het weg als piramidespel of witwasvoertuig voor crimineel geld. Feit is dat er ondertussen duizenden crypto’s bestaan en dat er grote groepen jongeren en jongvolwassenen zijn die er aanzienlijke hoeveelheden geld aan uitgeven. 

De wijze waarop dat soms gebeurt, heeft opmerkelijk veel weg van een gokspel. Niet wanneer je voor een paar tientjes of paar honderd euro bitcoin koopt, maar wel als je bijvoorbeeld meedoet aan een pump and dump. Bij zo’n online evenement wordt er een hele kleine crypto uitgezocht, waarbij een grote groep deelnemers zich voorneemt om er op een afgesproken tijdstip massaal geld in te investeren. De koers van zo’n munt stijgt dan scherp, waarbij het de kunst is om op tijd uit te stappen, voordat de grote massa dat doet. Zit je aan de juiste kant van de dump, dan kun je een hoop geld verdienen, maar stap je een paar seconden te laat uit, dan blijf je berooid achter. Voor veel deelnemers is dat bijna net zo spannend als een avondje achter de blackjacktafel. 

Sommige online cryptocurrency-beurzen maken het nog bonter en bieden gewoon platte loterijen aan: leg geld in (in dollars of in een willekeurige cryptocurrency) en maak kans op een prijs. Hoe deze crypto lotteries precies werken en of trekkingen wel eerlijk gaan, is vaak volstrekt onduidelijk. Op de cryptomarkt is immers nauwelijks tot geen toezicht. Toch gaan er soms honderdduizenden dollars rond in deze digitale loterijen. 

Gokken op NFT’s 

Gelieerd aan de cryptomarkt is de NFT-markt. NFT’s – digitale objecten zoals illustraties, video’s of audiofragmenten waarvan je een eigendomsbewijs kunt aanschaffen – beleefden hun doorbraak in 2021, toen de NFT-markt groeide van 82 miljoen dollar naar 17,6 miljard dollar. 

Strikt genomen was de NFT-markt van meet af aan al een markt met eigenschappen die aan de gokwereld doen denken. Leg je bijvoorbeeld geld (vaak cryptocurrency) in om een gloednieuwe NFT te kopen – dat wordt minten genoemd, de NFT ‘ontstaat’ dan voor het eerst – dan weet je nooit exact wat je koopt. Het is altijd afwachten welke NFT er precies van onder de digitale toonbank tevoorschijn komt. Je kunt dus geluk hebben en een zeer unieke (lees: waardevolle) NFT kopen, maar je kunt ook pech hebben en met een doodeenvoudige opgescheept zitten. Het is net digitaal touwtje trekken. 

De NFT-markt heeft bovendien te maken met nog veel extremere prijsschommelingen dan de cryptomarkt. Zo zijn er NFT’s die vanuit het niets ineens tonnen of zelfs miljoenen waard zijn, maar anderzijds zijn er ook NFT’s waarvoor ooit tonnen zijn betaald, maar nu nog geen fractie van dat bedrag opleveren. Voor veel NFT-kopers – vooral zij die eigenlijk niet echt goed kunnen uitleggen wat een NFT nu werkelijk is, en dat is een grote groep – is het aanschaffen van een NFT dan ook niet meer dan het wagen van een gokje. Ze hopen de NFT later voor meer geld te kunnen slijten en hebben geen intentie om de NFT daadwerkelijk in bezit te houden. 

Verslavende gokelementen in games 

De nieuwe Playstation- of Xbox-game die je speelt is erg gaaf, maar om écht goed progressie te kunnen boeken, moet je eigenlijk met je echte euro’s even wat in-game geld (credits, coins of hoe ze dan ook heten) kopen. Daarmee kun je dan meedoen aan een loterij, een lootbox openen of een andere actie uitvoeren die sterk doet denken aan een gokspelletje. 

Dit soort constructies zijn al een tijdje bekend en staan dan ook op de radar van politiek Nederland én de EU. Het aanbieden van lootboxen aan gamende minderjarigen wordt dus mogelijk spoedig aan banden gelegd, maar daarmee is de kous nog lang niet af. Ook in voetbalgames kun je bijvoorbeeld veel geld uitgeven aan een grotere kans op topspelers in jouw team. 

Wat daarnaast veel minder op die radar staat, zijn de talloze game-apps voor smartphones die worden aangeboden, voornamelijk voor Android-devices. In een groot deel van de tegenwoordige smartphone-spelletjes kun je op laagdrempelige wijze, bijvoorbeeld via Google Pay of je mobiele factuur, in-app aankopen doen waarmee je voordeeltjes krijgt in het spel. Soms zijn die voordelen heel direct – je koopt dan bijvoorbeeld een nieuw level of een nieuw personage vrij – maar soms koop je ook slechts de kans op een groot voordeel. Dat is waar een in-app aankoop verandert in een gokje. Toezicht op deze gokelementen in smartphonespelletjes is er nauwelijks, en dan nog minder in de Google Play Store dan in de App Store van Apple. 

Betting apps: gokken op sportwedstrijden 

In Nederland is de TOTO in handen van de overheid (via het overheidsbedrijf Nederlandse Loterij) en mogen andere partijen niet zomaar sportweddenschappen aanbieden. Commerciële aanbieders zoals Unibet moeten in Nederland aan strenge voorwaarden voldoen. Maar online platforms laten zich slecht tegenhouden door geografische grenzen. 

Het is dan ook een publiek geheim onder liefhebbers van sportweddenschappen dat je op doodeenvoudige wijze tal van buitenlandse betting apps kunt gebruiken, ook vanuit Nederland. Meer dan een VPN-verbinding of een tijdelijke wijziging van de landinstellingen op je mobiele toestel heb je vaak niet nodig om toegang te krijgen tot alles wat in verre buitenlanden zonder enige overheidsbemoeienis uit de grond is gestampt. 

Zo kun je via diverse apps inzetten op zo ongeveer alle professionele voetbalcompetities ter wereld, en soms op de gekste dingen: de eerste gele kaart, de eerste inworp, spelers die al dan niet gewisseld worden en aantallen hoekschoppen. Leuk tijdverdrijf, maar uiteindelijk een duidelijke vorm van gokken die volledig buiten het blikveld van onze Nederlandse toezichthouders blijft.   

‘Wat kost gokken jou?’ 

Er is veel aan te merken op het Nederlandse overheidsbeleid rondom gokverslaving en dat is in het verleden ook al vaak gebeurd. Er is evenwel in Nederland wel degelijk op verschillende manieren toezicht en hulp. Er zijn verplichte waarschuwingsteksten bij gokadvertenties, zoals het bekende ‘Wat kost gokken jou?’, en er is proactief hulpaanbod voor mensen die te pas en te onpas bij Holland Casino naar binnen stappen.  

Op nieuwe, digitale manieren om te gokken hebben al die toezichthouders en onze regering echter geen grip. Er wordt ze dan ook geen strobreed in de weg gelegd om door te groeien en nieuwe klanten te werven, vaak jongeren en jongvolwassenen. Het zou niet verwonderlijk zijn als dat in de toekomst nog een hoop maatschappelijke uitdagingen rondom gokverslaving gaat opleveren.