De vier megatrends die onze levens gaan veranderen

AI, kwantumcomputers, autonome objecten en 5G zijn veel meer dan nieuwe speeltjes voor wetenschappers. Als innovatieve krachten zullen ze ons dagelijks leven veranderen en hopelijk ook verbeteren.

Soms lijkt het wel alsof Nederlanders grofweg in twee groepen zijn in te delen: de ene helft vindt dat vroeger alles beter was en voor de andere helft kan innovatie niet snel genoeg gaan. De gulden tegen de blockchain, eenvoudig gezegd. De waarheid ligt waarschijnlijk ergens in het midden. We bevinden ons aan de vooravond van een tijdperk waarin onze wereld en onze levens ingrijpend zullen veranderen ten gevolge van talloze innovaties en technologische ontwikkelingen. Over het algemeen brengen die ontwikkelingen vooral voordelen – dat is althans het uitgangspunt. Toch pakken veel innovaties ook voor grote groepen mensen nadelig uit, of zijn ze minstens reden tot zorg.

Gemak dient de mens

Veel innovaties die ons dagelijks leven beïnvloeden, worden geboren uit een toenemende behoefte aan gemak. Robotisering ontslaat ons van repetitief werk en machines, sensoren en slimme apparaten helpen ons bij dagelijkse klusjes. In de zakelijke wereld wordt veelal geïnnoveerd om operationele kosten te besparen, nieuwe markten aan te boren of om de kwaliteit van producten en diensten op te krikken. En ook al lijkt het soms al erg snel te gaan, we bevinden ons nog aan de vooravond. Er staat ons een onherkenbare wereld te wachten. Aan de hand van vier megatrends een blik op de toekomst.

Artificial Intelligence brengt alles op een hoger niveau

Artificial intelligence, kortweg AI, is inmiddels al overal om ons heen. Nog niet altijd realiseren we ons dat. Maar als je googelt, door je tijdlijn op Facebook of LinkedIn scrollt, een Uber bestelt, een date zoekt of die productsuggestie in de webshop bekijkt, dan gebruik je AI. Of het nu voor winkelen, vacatures bekijken of daten is, AI zorgt voor een betere match. Ook in het verkeer rijd je bijvoorbeeld tussen steeds meer auto’s die, geheel of ten dele, zelfrijdend zijn, zoals de Volvo met Pilot Assist, de nieuwe E-klasse van Mercedes, de BMW i3 en natuurlijk de auto’s van Tesla. Zulke auto’s zien eerder dan jij dat een voetganger wil oversteken of dat er zich een paar meter voor je een ongeluk gaat voordoen:

AI stelt bedrijven ook in staat om hyperpersoonlijke aanbiedingen te doen. Systemen weten op basis van al jouw klantinformatie precies wie je bent, wat je behoeftes zijn en welke service het best bij je past. AI heeft bijvoorbeeld Amazon al in staat gesteld om bestellingen te voorspellen en dus voor te bereiden, nog voordat klanten online gingen. Facebook en LinkedIn ‘kennen’ je op basis van je profiel en gedrag en bepalen aan de hand daarvan wat je wel en niet in je tijdlijn ziet. Dezelfde zoekterm op Google levert bij verschillende gebruikers uiteenlopende resultaten op, omdat Google weet wie er zoekt. Op die manier (ver)vormt AI letterlijk de wereld om jou heen.

Kwantumcomputers voor nog grotere innovaties

Computers worden ieder jaar sneller, kleiner en krachtiger. Waar je in de jaren tachtig een loods voor nodig had, past tegenwoordig in je handpalm: een SD-kaart van een paar gigabyte. Maar de échte reuzensprong op gebied van computers moet ons nog bereiken: de kwantumcomputer, een computer 100 miljoen keer sneller dan je huidige computer.

Kwantummechanica speelt zich af op het allerkleinste niveau: kleiner dan het atoom. We hebben het dan over de bouwstenen van het universum. Op dit niveau gelden de traditionele natuurkundige wetten niet meer. Het is een spookwereld waar we nog weinig grip op hebben, maar die oneindige mogelijkheden biedt. Eén van die mogelijkheden luistert naar de term superpositie. In de kwantumwereld is het mogelijk dat een deeltje verschillende, tegenstrijdige eigenschappen bevat, en wel op hetzelfde moment. Vertaald naar een computer zou dit betekenen dat zo’n computer meerdere berekeningen tegelijkertijd kan doen zonder aan rekencapaciteit in te boeten.

Een tweede mogelijkheid is verstrengeling. Verstrengeling is het kwantummechanische fenomeen waarbij twee deeltjes met elkaar in verbinding staan zonder dat er een daadwerkelijke verbinding is. Beeld je in dat als jij je hand opsteekt, iemand in Japan dat ook doet. En niet per toeval, of maar eenmalig, maar altijd en stelselmatig. Verstrengeling zou het probleem van beperkte overdrachtsnelheden (zoals internetsnelheid) opheffen.

Zover de techniek. Wat zijn de verwachtingen? Die zijn hooggespannen: kwantumcomputers kunnen straks enorme hoeveelheden data verwerken en zo bijvoorbeeld baanbrekend wetenschappelijk onderzoek doen. Zoals het ontwikkelen van nieuwe medicijnen, het nabootsen van enzymen die ammonia produceren om goedkoper kunstmest te produceren en het ontwikkelen van nieuwe wondermaterialen die ons energieprobleem kunnen oplossen. En bovenal zullen kwantumcomputers AI een compleet nieuwe dimensie geven.

Toekomstmuziek? Experts verwachten de eerste kwantumcomputer binnen nu en tien jaar.

Autonome objecten om ons heen

Robotstofzuigers, gordijnen die automatisch dichtgaan als het donker wordt en koelkasten die automatisch eieren op je boodschappenlijst zetten als je er nog maar drie hebt. Dat boodschappenlijstje wordt automatisch omgezet in een order die wordt afgeleverd wanneer Google weet dat je thuis bent. En wat Google niet weet, daarbij heeft het aan een half woord genoeg, zo getuige deze spraakmakende demonstratie van Google Duplex:

Roep tegen je Google Assistent dat je ergens Chinees wilt eten en de reservering belandt vanzelf in je agenda – het telefoontje heb je zelf niet eens hoeven plegen. In de toekomst functioneren ons huis, onze apparaten en zelfs onze agenda volledig autonoom.

5G

AI, hypersnelle computers en het Internet of Things kunnen alleen functioneren als apparaten supersnel met elkaar kunnen communiceren: 5G, nu al beschikbaar als onbeperkt abonnement. Als je dacht dat 4G al snel was, dan zal 5G je wereld veranderen. Met een netwerk waarop je met 10 gigabyte per seconde data kunt verzenden wordt de wereld niet klein, maar microscopisch. Beeld je in dat je voor een middagje shoppen niet meer de deur uit hoeft, maar dit allemaal online kunt doen via virtual reality, inclusief het passen voor de spiegel. Oh, en dan niet shoppen op Hoog Catharijne, maar in een virtuele vorm van hartje Milaan, compleet met de geur van versgebakken pizza’s.

En natuurlijk: 5G vraagt wel om een grotere dichtheid van de zendmasten. Het werkt niet op het platteland tenzij je iedere paar honderd meter een 5G-zendmast neerzet. Maar in de grote steden met genoeg consumenten om 5G betaalbaar te houden?

De toekomst komt eraan

Ondanks de onwaarschijnlijke beloften die AI, kwantumcomputers, autonome objecten en 5G ons doen, is er voor velen ook reden tot zorg. Hoe zit het met privacy, met autonomie? Nemen robots ons werk over? Hebben we in de toekomst nog werk? En hoe blijven we autonome apparaten de baas als ze ’te slim’ worden?

Het zijn allemaal valide vragen waar onze en toekomstige generaties antwoorden op moeten vinden. Huidige denkbeelden over werk, bezit en ook rechten zullen herzien moeten worden. Want technologische innovatie wacht op niemand. Als het mogelijk is, dan zal iemand het maken en weer iemand anders achterlopen die de boot liever niet mist. We kunnen dus maar beter de komende veranderingen accepteren en werken aan een wereld waarin die technologie ons leven dient en niet bepaalt.