Vier redenen waarom Mastodon voorlopig Twitter niet zal vervangen

Toen Elon Musk afgelopen oktober Twitter overnam, wemelde het ineens van de tweets waarin mensen aankondigden over te stappen naar Mastodon, een relatief onbekend social medium. Die massale overstap is echter uitgebleven. In dit blog lees je waarom Mastodon nooit Twitter zal vervangen. 

Een rommelig overnameproces, massaontslagen per e-mail en de gehele maand november totale chaos rondom Twitter Blue: de eerste weken van Elon Musk als ceo van Twitter waren allesbehalve kalm. Direct na zijn aantreden stuurde hij de voltallige directie naar huis, niet veel later gevolgd door ruim drieduizend medewerkers, oftewel de helft van het personeel. In de chaos bleken ook veel medewerkers te zijn ontslagen die Musk eigenlijk had willen behouden, maar het merendeel stak zijn middelvinger op en keerde niet terug, ondanks pogingen daartoe door Musk. 

Twitter kent een uiterst rommelig overnameproces

De druppel was echter de aankondiging van Musk dat de regels op Twitter soepeler zouden worden en er meer ruimte zou komen voor ‘extreme meningen aan alle kanten van het spectrum’. Dat zou onder meer de terugkeer van Donald Trump op het platform inluiden. Veel twitteraars kondigden hierop aan binnenkort Twitter te gaan verlaten en over te stappen op Mastodon. Maar wat is Mastodon eigenlijk? Is het een serieuze kandidaat om Twitter op termijn voorbij te streven? 

98.4% of Twitter users who announced they were moving to Mastodon are still on Twitter.

— Quite Interesting (@qikipedia) December 6, 2022

Mastodon: content-hostel met achter elke deur heldere huisregels 

Mastodon lijkt op het eerste gezicht sterk op Twitter: je kunt er korte berichtjes plaatsen (die geen tweets, maar toots heten) en je kunt andere gebruikers – individuen of organisaties – volgen. Tot zover niets nieuws onder de zon. Wel zijn er een paar essentiële kenmerken die Mastodon onderscheiden van andere social media, waaronder Twitter: 

1. Mastodon is decentraal. Er is geen bedrijf of organisatie die Mastodon bezit. In plaats daarvan wordt Mastodon gerund door duizenden vrijwilligers, die hun computer of server beschikbaar stellen. 
2. Om Mastodon te kunnen gebruiken, moet je kiezen van welke server je gebruik wilt maken. Elke server heeft heldere huisregels. Zo kies je zelf wat voor type platform je wilt gebruiken. Ben je niet blij met de regels? Dan verhuis je eenvoudig, met behoud van je contacten, naar een andere server. Mastodon lijkt op die manier op een groot content-hostel met achter elk deurtje een eigen set huisregels. Op die regels wordt streng toegezien door de eigenaar van de desbetreffende server. 
3. Omdat Mastodon geen commercieel ingesteld bedrijf is, kom je er geen advertenties tegen. Dat betekent niet dat bedrijven of ondernemers er geen marketing kunnen bedrijven – zolang dat niet tegen de huisregels is, kan dat prima. Maar je kunt Mastodon niet betalen om jouw content naar tal van gebruikers te pushen. 

Verder zijn er nog veel meer, maar kleinere verschillen, zoals de maximale lengte van een toot (500 tekens) en mogelijkheden om te bepalen wie jouw content wel en niet kunnen zien. Het zijn echter het decentrale karakter en het strenge toezicht op opgestelde huisregels die Mastodon onderscheiden van andere platforms. 

Klinkt op zichzelf niet verkeerd, zo’n decentraal platform met duidelijke regels. Zou het dan zo kunnen zijn dat Mastodon Twitter inderdaad van zijn troon gaat stoten? Dat lijkt voorlopig nog absoluut niet aan de orde en daar zijn vier duidelijke redenen voor. 

Reden 1: Complexiteit 

Mastodon is vergeleken met platforms als Instagram, Facebook, TikTok en Twitter tamelijk complex. Vooral voor mensen die niet zo technisch onderlegd zijn. Het moeten aanmelden op een server is al een redelijke drempel die bovendien niet voor iedereen begrijpelijk is. Hier haken een hoop doorsnee gebruikers al af. Mastodon is in zijn huidige vorm vooral een communicatietool voor mensen die vaak online en digitaal actief zijn en ook interesse hebben in de techniek achter social media. Dat is echter een minderheid. 

Reden 2: Minder viral content 

Op Mastodon is het lastiger om andere gebruikers te vinden die interessant zijn om te volgen dan op andere platforms. Dat komt doordat die andere platforms werken met ingewikkelde, ver doorontwikkelde algoritmes die content pushen waarvan de kans groot is dat het viral gaat. Op Mastodon staat dan ook veel minder viral content. Typische Mastodon-gebruikers vinden dat fijn, want ze willen zelf bepalen welke content ze bekijken. De kracht van veel traditionele social media is echter nu juist dat content die, om wat voor reden dan ook, waardevol wordt gevonden, zich ineens razendsnel kan verspreiden. Dat kan niet op Mastodon. 

Op Mastodon zal content minder snel viral gaan

Reden 3: Weinig groeipotentie 

Mede vanwege dat gebrek aan viral content, maar ook omdat er niet geadverteerd kan worden op Mastodon, is het platform weinig interessant voor partijen die het commercieel willen inzetten. Dat is fijn als je niet continu met gesponsorde content en advertenties bestookt wilt worden, maar het remt tegelijkertijd de groei van het platform. Bekende personen, bedrijven en organisaties zullen immers minder snel de overstap maken. Ze hebben er geen baat bij. 

Reden 4: Twitter-exodus blijft uit 

Een hoop mensen riepen dat ze Twitter zouden verlaten, maar slechts weinig mensen deden dat. Voorlopige schattingen lopen uiteen van 70.000 tot ruim 200.000 directe overstappers naar Mastodon. Dat klinkt wellicht als veel, maar niet als je je bedenkt dat Twitter zo’n 238 miljoen dagelijks actieve gebruikers heeft. Dan is het aantal overstappers nog geen 0,1 procent. Voor Mastodon was het niettemin een sterke groei: dat platform is door de Twitter-overstappers over de grens van één miljoen actieve gebruikers gegaan. 

Blijft Twitter dan onverminderd populair? 

Zo bezien is er, als je vanuit jezelf geen specifieke interesse in Mastodon hebt, geen echte aanleiding om nu de overstap van Twitter naar Mastodon te maken. Slechts een handjevol Twitteraars hebben de overstap daadwerkelijk gemaakt, en het is nog maar de vraag of ze hun Twitter-account ook daadwerkelijk hebben beëindigd toen ze er één aanmaakten op Mastodon. 

Toch heeft Twitter wel een probleem voor de korte en lange termijn. Ondanks dat weinig mensen naar Mastodon zijn overgestapt, zijn er wel enkele heavy users van Twitter verdwenen. Onder heavy users wordt de groep Twitteraars verstaan die samen verantwoordelijk zijn voor negentig procent van alle tweets. Dan gaat het om ongeveer tien procent van de actieve Twitter-accounts. 

Onder die groep heavy users is wel een kleine uittocht zichtbaar, wat op korte termijn kan zorgen voor een krimp van het platform als het gaat om contentcreatie. Daarnaast zijn een hoop bedrijven minimaal voorlopig gestopt met het adverteren op Twitter, waaronder Volkswagen, General Motors en Pfizer. Als Twitter daarnaast zijn voorgenomen beleid zou doorzetten waarbij elke gebruiker moet gaan betalen voor het platform, kan de toekomst van Twitter er alsnog allerminst rooskleurig uitzien. Mocht Twitter deze storm niet overleven, dan ligt dat dus niet aan de opkomst van Mastodon – dan ligt dat geheel aan de komst van Elon Musk. Let that sink in.