Virtual Reality in 2022: hoe ver is de techniek?

In oktober 2021 veranderde Facebook Inc., het moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp, zijn naam in Meta. Dat deed het om allerlei redenen, maar hoofdzakelijk om voor te sorteren om de komst van de metaverse: een virtuele wereld waarin gebruikers zich met behulp van virtual reality (VR) vrijelijk kunnen bewegen. Een soort 3D-geworden Facebook, dus eigenlijk. Een maand later kwam de metaverse-game The Sandbox Metaverse uit. Kortom: het concept metaverse staat in de belangstelling. Van fundamenteel belang voor zo’n metaverse is VR-technologie van voldoende kwaliteit om de boel goed te laten functioneren. Maar zijn we al op dat punt aanbeland? Hoe zit het het met VR-gebruik anno 2022 en hoe ver is de techniek eigenlijk?

De metawat?

Eerst een stap terug, want ondanks dat de bedrijfsnaam Meta steeds vaker opduikt in de media, hebben een hoop Nederlanders nog nooit van de metaverse gehoord. Wat houdt zo’n metaverse nu precies in en zijn er al voorbeelden?

Een vroege poging om een metaverse te lanceren was de komst van Second Life in 2003. De naam zegt het al: op dit platform kon je een digitaal ‘tweede leven’ creëren met behulp van jouw persoonlijke avatar. Second Life bestaat nog steeds en vormt een wereld waar je in contact kunt komen met andere deelnemers en allerlei activiteiten kunt ondernemen, maar het is niet gebaseerd op VR. Second Life kun je beter zien als een soort The Sims zonder spelelement.

Een verregaand voorbeeld van een metaverse kennen we uit de film The Matrix uit 1999. In deze film besteden mensen hun gehele leven in een simulatie en krijgen ze van hun geboorte tot hun dood niets mee van de werkelijke wereld waarin hun lichaam zich bevindt. In 1999 leek dat pure sciencefiction, en niets wijst erop dat we daadwerkelijk die kant op gaan, maar puur technisch is een echte matrix niet eens meer zo ver weg.

In de metaverse zoals we die vandaag de dag voor ons zien, gaan telewerken en ontspanning hand in hand, begeef je je als jouw eigen avatar (die uniek is en die je in de vorm van een NFT ook echt bezit) in een digitale wereld die middels VR-technologie levensecht is gemaakt, en reken je aankopen af in de cryptovaluta behorend bij de metaverse van jouw keuze. Maar hoever is de techniek om zoiets te realiseren?

Stand van zaken in 2022: digitalisering en corona

De afgelopen jaren hebben twee ontwikkelingen bijgedragen aan een versnelde ontwikkeling van metaverse-initiatieven zoals dat van Facebook Meta: digitalisering en corona.

De digitaliseringstrend is natuurlijk niet nieuw en drukt jaar na jaar een zwaardere stempel op de maatschappij. De coronapandemie heeft dat nog eens in een stroomversnelling gebracht. Het heeft ervoor gezorgd dat grote bevolkingsgroepen die digitaal helemaal niet onderlegd waren, ineens een inhaalslag maakten. Er moest massaal thuisgewerkt worden, mensen onderhielden digitaal contact en woonden online gelegenheden bij in plaats van fysiek. Dat alles heeft de weg geplaveid voor een versnelde lancering van een écht metaverse.

Ondertussen ziet 22 procent van de technologiebedrijven de metaverse als dé toekomst van het bedrijfsleven, tegenover een schamele twee procent die het nog als ‘nutteloos’ betitelt. Van de overgrote groep die de metaverse een serieuze vlucht toebedicht, verwacht ruim tweederde dat dat ergens in de komende vijf jaar gaat gebeuren. Dat is dus een behoorlijk korte termijn.

Een hoop elementen die bijdragen aan een succesvol metaverse zijn daarmee inmiddels in place: NFT-techniek, cryptovaluta, een welwillend technisch bedrijfsleven en grote bevolkingsgroepen die voldoende digitaal onderlegd zijn. Daarmee rest de hamvraag: is de VR-techniek al zo ver?

Technisch: is VR al zo ver?

De ontwikkeling van de VR-techniek beweegt zich grofweg over twee assen: gaming en zakelijk gebruik.

Op dat eerste vlak hebben we de laatste jaren veel activiteit gezien, onder meer met de doorontwikkeling van de Oculus Quest 2 VR-bril en VR-games als Half-Life: Alyx en Medal of Honor: Above and Beyond. Ook de bijna grenzeloze populariteit van games als Fortnite, qua format nadrukkelijk gebaseerd op een metaverse-concept, toont aan dat de metaverse op het gebied van gaming zeker toekomst heeft. Steeds meer games komen tevens in VR-versie (of zelfs uitsluitend als VR-game) uit, een belangrijke voorwaarde voor echte metaverse-games.

Ook op zakelijk vlak volgen de ontwikkelingen elkaar snel op. Hoewel de ontwikkeling voor een consumentenversie is gefaald, wordt de Google Glass voor zakelijk gebruik nog altijd stevig doorontwikkeld, met de Enterprise Edition 2 uit 2019 als nieuwste variant. Daarnaast zijn er de Oculus Rift, Samsung Gear VR, HTC VIVE en uiteraard de PlayStation VR, waarvan de meeste momenteel primair voor gaming worden vermarkt, maar ook voor andere toepassingen inzetbaar zijn. Dat laatste is ook nodig, want met alleen de gamingmarkt als mogelijk afzetmarkt wordt een echte VR metaverse nooit een enorm succes.

Adoptie van de bevolking: ‘hebben we dit nodig?’

In dat kader is de hamvraag bij een groot deel van de bevolking: hebben we dit nu wel nodig? Waar is VR-technologie eigenlijk goed voor?

Dat VR-technologie, ook buiten de gamingwereld, zinvol kan worden ingezet, is inmiddels wel bewezen. Mensen leren bijvoorbeeld tot wel vier keer sneller in VR ten opzichte van traditioneel, 2D leren. Dat schept een hoop mogelijke toepassingen op het gebied van training en onderwijs, waarbij je kunt denken aan rijlessen, vlieglessen, trainingen voor politieagenten en andere hulpverleners, en nog veel meer. Ook in de zorg en bij het ontwikkelen van prototypen en producten wordt steeds vaker VR ingezet.

Dat de ‘grote massa’ nog niet helemaal overstag gaat en huiverig staat ten opzichte van VR is niet meer dan logisch. In 1998 wilde niemand een mobiele telefoon en in 2012 vond iedereen 4G-internet nog onzin. In 2022 zit niemand te wachten op een metaverse in VR, totdat er één beschikbaar komt die van hoge kwaliteit blijkt te zijn: dan is de metaverse-trend definitief geboren.

Gaat dat de Facebook-metaverse worden? Is Meta’s metaverse de plek waar we over vijf jaar digitaal rondlopen als onze eigen NFT-avatar, aankopen doen in cryptovaluta en zowel sociale als zakelijke activiteiten ontplooien? Laten we het zeker niet uitsluiten.