Waarom crypto steeds vaker op de bedrijfsbalans komt: van MiCA-licenties tot IFRS en treasurystrategie

Crypto verschuift van consumentenhype naar bedrijfsbeleid. Niet langer als exotisch speeltje, maar als serieuze post op de balans. Nederlandse en Europese regels worden duidelijker, custody en verzekeringen zijn volwassener en accountants weten beter hoe te rapporteren. Voor bestuurders en CFO’s is de vraag niet of crypto op de balans past, maar hoe het in te passen is in strategie, risicobeheer en governance.

Waar in de Verenigde Staten bedrijven als Tesla en MicroStrategy de toon zetten, komt de echte druk in Nederland en Europa van een andere kant. Hier is het niet de drang naar speculatief rendement, maar het dwingende regelkader van MiCA, de taakverdeling tussen AFM en DNB en de manier waarop IFRS crypto behandelt. Daarmee wordt crypto volwassen en net zo bedrijfsmatig als valuta of grondstoffen.

MiCA: Markets in Crypto-Assets

MiCA is een Europese wet die regels maakt voor bedrijven die werken met cryptovaluta, zoals beurzen en aanbieders van digitale wallets. Het doel is meer duidelijkheid en bescherming voor beleggers, en minder ruimte voor fraude en witwassen. De Nederlandsche Bank (DNB) ziet in Nederland toe op de uitvoering van MiCA, terwijl DNB verantwoordelijk is voor prudentele eisen en stablecoins, die onder extra eisen vallen. Voor ART’s en EMT’s gelden aanvullende regels en soms zelfs e-geld- of betaaldienstvergunningen.

MiCA is officieel aangenomen in 2023 en gaat in fases in werking:

• Vanaf 30 juni 2024 gelden de regels voor aanbieders van stablecoins.
• Vanaf 30 december 2024 gelden de regels voor alle andere crypto-aanbieders, zoals beurzen en wallet-providers.

Impact van MiCa

Voor bedrijven die stablecoins willen inzetten voor internationale betalingen of cash pooling is het nodig om hun juridische en operationele structuren zorgvuldig op te zetten. Regulering is hierbij geen bijzaak meer, maar een harde voorwaarde.

Crypto-aanbieders moeten zich registreren en voldoen aan regels over transparantie, financiële buffers en de bescherming van klanttegoeden. Voor consumenten levert dit extra zekerheid op bij het kopen en bewaren van crypto. Voor bedrijven betekent het strengere eisen, maar ook duidelijkheid: één Europees kader in plaats van versnipperde nationale regels.

IFRS bepaalt de balanspresentatie

Beursgenoteerde Nederlandse ondernemingen rapporteren onder IFRS, International Financial Reporting Standards. Dit zijn internationale boekhoudregels waarmee bedrijven hun jaarrekeningen op een vergelijkbare en transparante manier opstellen. Hier worden cryptoactiva in de regel aangemerkt als immateriële activa volgens IAS 38, of als voorraden bij handelaren. Dat betekent waardering op kostprijs of lagere marktwaarde, met toelichting in de jaarrekening. Reële waarde door de winst- en verliesrekening, zoals in de VS sinds kort mogelijk is, blijft in Europa de uitzondering. Voor CFO’s betekent dit dat crypto op de balans minder spectaculair oogt, maar wel beter aansluit bij bestaande verslaggevingspraktijk.

Voor niet-beursgenoteerde bedrijven en mkb geldt hetzelfde principe, aangevuld met fiscale regels van de Belastingdienst. Ondernemingsvermogen wordt gewaardeerd op kostprijs of lagere bedrijfswaarde. Resultaten ontstaan pas bij realisatie, bijvoorbeeld bij omwisseling naar euro’s. Het fiscale kader is dus helder, maar vergt discipline in administratie en rapportage.

Wat de Belastingdienst stelt

Zie https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/werk-en-inkomen/content/cryptovaluta voor de huidige positie van de Belastingdienst in deze vier gevallen (geraadpleegt 8 september 2025):

• Ik ben ondernemer voor de inkomstenbelasting en ik word betaald in cryptovaluta
  Als u voor uw diensten of leveringen wordt betaald in cryptovaluta, moet u deze omrekenen naar euro’s. Het omgerekende bedrag rekent u tot uw omzet.Bij het omwisselen van de cryptovaluta kunt u winst of verlies maken. Dat komt tot uitdrukking in uw winst-en-verliesrekening. Hebt u op de balansdatum nog cryptovaluta? Waardeert u deze dan op kostprijs of lagere marktwaarde.Koopt u als ondernemer cryptovaluta, dan horen deze alleen tot uw ondernemingsvermogen als u de aankoop doet binnen de normale bedrijfsuitoefening. In alle andere gevallen hoort de aankoop tot uw privévermogen. Het gaat dan bijvoorbeeld om duurzaam overtollige middelen. Dat zijn gelden die geen functie hebben in uw onderneming. Zij zijn niet direct nodig voor de bedrijfsuitoefening en niet bestemd om binnen afzienbare tijd te besteden aan bijvoorbeeld investeringen. Deze cryptovaluta geeft u aan in box 3.
• Ik ben ondernemer voor de omzetbelasting en ik word betaald in cryptovaluta
  Als u voor uw diensten of leveringen wordt betaald in cryptovaluta, moet u deze omrekenen naar euro’s. Bij uw btw-aangifte geeft u het bedrag in euro’s op.
• Mijn bv wordt betaald in cryptovaluta
  Als uw bv voor haar diensten of leveringen wordt betaald in cryptovaluta, moet u de cryptovaluta omrekenen naar euro’s. Het omgerekende bedrag rekent u tot uw omzet. Bij het omwisselen van de cryptovaluta kan de bv winst of verlies maken. Dat komt tot uitdrukking in de winst-en-verliesrekening. Bezit uw bv op balansdatum cryptovaluta? Waardeert u deze dan op kostprijs of lagere marktwaarde.
• Mijn bv minet en handelt in cryptovaluta
  Uw bv drijft met haar hele vermogen een onderneming. Dat betekent dat zowel het minen als de aankoop van cryptovaluta (al dan niet gevolgd door verkoop) zich afspelen binnen de onderneming. De resultaten van het minen en handelen komen daardoor tot uitdrukking in de in de winst-en-verliesrekening.

De zeven drijfveren voor crypto op de balans

Steeds meer bedrijven zetten crypto op hun balans. Niet alleen als speculatieve belegging, maar ook als strategisch middel om waarde vast te houden of nieuwe markten te bedienen. Achter die keuze liggen verschillende drijfveren die samen het speelveld bepalen. De zeven belangrijkste zijn:

1. Regelkader en voorspelbaarheid

MiCA en de rolverdeling tussen AFM en DNB verminderen onzekerheid. Bedrijven weten nu waar ze aan toe zijn. Dat vergroot comfort bij auditcommissies en investeerders. De keerzijde is dat vergunningstrajecten tijd en middelen kosten, zeker bij complexe stablecoin-toepassingen.

2. Rapportage en vergelijkbaarheid

IFRS biedt stabiliteit en herkenbaarheid. Toch voelt de classificatie als immaterieel soms vreemd voor een liquide actief. Ook bemoeilijkt de afwijking met Amerikaanse regels de internationale vergelijkbaarheid. Bedrijven moeten dit actief toelichten in hun rapportages.

3. Treasury en kasbeheer

Crypto kan settlement versnellen en werkkapitaal optimaliseren. Stablecoins bieden 24/7 liquiditeit, maar brengen ook extra licenties en operationele integratievraagstukken met zich mee. Governance en duidelijke limieten zijn cruciaal.

4. Custody en interne beheersing

Het Europese aanbod aan gereguleerde custody-diensten groeit snel. Toch blijven sleutelbeheer, autorisaties en leveranciersconcentratie risicovol. Best practice is functiescheiding, multi-sig of MPC en onafhankelijke tests. Zonder volwassen governance is crypto op de balans een tikkende tijdbom.

5. Strategische allocatie

Voor sommige bedrijven is bitcoin een strategisch schaars actief. Internationale data laten zien dat corporates en overheden samen een substantieel deel van de circulerende supply aanhouden. Dat geeft legitimiteit, maar ook blootstelling aan volatiliteit en marktschokken. Strategie moet verder gaan dan de hype en duidelijke scenario’s omvatten.

6. Beleggerscommunicatie en KPI’s

Transparantie is essentieel. Onder IFRS blijven stijgingen vaak buiten zicht, waardoor bedrijven extra toelichting moeten geven. Zonder heldere communicatie kan crypto-volatiliteit verwarring zaaien bij investeerders en convenanten onder druk zetten.

7. Fiscus en operationele inrichting

De Belastingdienst geeft duidelijke richtlijnen, maar de praktijk vraagt nauwkeurige administratie. Waarderingen, reconciliaties en tooling moeten op orde zijn. Pas dan kan crypto bedrijfsmatig worden ingezet zonder fiscale verrassingen.

Ook crypto wordt ‘business as usual’

De combinatie van MiCA, AFM en DNB, IFRS en de Belastingdienst maakt crypto minder exotisch en meer bedrijfsmatig. Voor beursfondsen betekent dit integratie in treasury-beleid en risicorapportage. Voor mkb en private equity gaat het om keuze van gereguleerde aanbieders, goede governance en eenvoudige administratie. De kern is dat crypto geen losse speculatiepost is, maar een element in geïntegreerd financieel beleid.

Crypto op de balans is geen sprong in het duister meer. Het juridische kader is helder, de boekhoudregels zijn bekend en operationele oplossingen bestaan. Wat resteert is strategie: welk doel dient crypto voor jouw onderneming, en hoe borg je veiligheid en verantwoording. Pas met die discipline wordt crypto niet langer hype, maar onderdeel van gewoon bedrijfsmatig handelen.