Business model canvas door Strategyzer

Je bedrijfsmodel optimaliseren met het Business Model Canvas

Iedere zelfstandig ondernemer zal erkennen dat het runnen van een eigen bedrijf bij tijd en wijle buitengewoon zwaar werk kan zijn. Je klanten én je leveranciers tevreden houden, je producten verbeteren, je eigen processen optimaliseren, de juist mensen in dienst krijgen én houden en dan tussendoor ook nog ergens winst overhouden – het valt lang niet altijd mee. Het kan iedere ondernemer daarom enorm helpen om goed zicht te krijgen op al dit soort krachten die een rol spelen in je dagelijkse bedrijfsvoering. Een tool die daarvoor uitermate geschikt is, is het Business Model Canvas.

Je gehele bedrijfsvoering in één oogopslag

Het Business Model Canvas is in 2008 geïntroduceerd door consultant en (zakelijk) auteur Alexander Osterwalder. In zijn boek The Business Model Ontology uit 2004 verrichte hij reeds voorbereidend werk. Met het canvas wil Osterwalder zowel bestaande ondernemers als nieuwe starters een praktisch toepasbare, begrijpelijke tool bieden om in één oogopslag zicht te krijgen op de gehele bedrijfsvoering van een willekeurige onderneming.

Het canvas bestaat uit negen segmenten, die op een overzichtelijke wijze gesorteerd worden. Centraal in het canvas staat de waardepropositie: de waarde die je toevoegt, ofwel hetgeen je te bieden hebt aan je klanten. Dat kan variëren van hotdogs tot levensverzekeringen en alles wat ertussen zit; het canvas is op alle markten toepasbaar.

Rechts van de waardepropositie bevinden zich de elementen die van doen hebben met je klanten. Helemaal rechts in het canvas vinden we eerst de verschillende klantsegmenten, oftewel je doelgroepen. Dit kunnen er meerdere zijn, bijvoorbeeld particulieren versus ondernemers, of alleenstaanden versus getrouwde ouders. Tussen je waardepropositie en je klantsegmenten vinden we de contactkanalen (via welke wegen heb je klantcontact en lever je je producten?) en de klantrelaties (hoe ga je om met je, nieuwe en bestaande, klanten?). Deze twee elementen vormen de brug tussen je product en je afnemer.

Links van de waardepropositie zijn alle zaken gesitueerd die nodig zijn om je product te kunnen realiseren. Helemaal aan de linkerkant zijn dat je leveranciers: iedereen van wie je producten inkoopt. Tussen de leveranciers en je waardepropositie vinden we je bedrijfsmiddelen (waaronder je apparaten, personeel en patenten) en je bedrijfsactiviteiten (alles wat je moet doen om je product te kunnen blijven vervaardigen).

Tot slot vinden we, onderin het canvas, de laatste twee elementen: linksonder de kostenstructuur (waar geef je je geld aan uit?) en rechtsonderin je verdienmodel (waar komt je winst vandaan?)

In deze korte video worden de verschillende onderdelen door Strategyzer toegelicht:

Value proposition canvas

Combineer je de onderdelen value proposition en customer segments, dan krijg je de value proposition canvas. Hierin match je de customer jobs die je doelgroep heeft en de gains en pains die daarbij komen, met je eigen products & services, pain removers en gain creators. De toepassing van de value proposition canvas gaat voorbij het inrichten van je organisatie; ook je marketing en contentcreatie zijn ermee gebaat. Een belangrijk hulpmiddel hiervoor is de buyer persona, waarmee je je verdiept in de klantbehoeften.

Hoe ga je aan de slag?

In de regel vormt je doelgroep het ideale startpunt wanneer je het Business Model Canvas in gebruik wilt gaan nemen. De wensen van je doelgroep bepalen immers in grote mate de kenmerken van je waardepropositie. Van daaruit kun je langzaam maar zeker de andere bouwstenen van het canvas gaan vullen.

Het helpt om het canvas op de ‘ouderwetse’ manier – op een groot whiteboard of vel papier – uiteen te zetten. Ook kun je geeltjes in verschillende kleuren gebruiken en die op een wand plakken – zolang je canvas maar echt zichtbaar wordt en daarmee tot leven komt. Het is handig om voor verschillende doelgroepen verschillende kleuren te gebruiken – bijvoorbeeld voor senioren een andere kleur dan voor jongeren. Het kan zijn dat je voor jongeren andere verkoopkanalen wilt inzetten dan voor senioren. Door dit zichtbaar te maken, krijg je beter inzicht in hoe je bedrijfsmodel eigenlijk is opgebouwd.

Het kan natuurlijk zijn dat je niet goed weet hoe je bepaalde elementen zou moeten invullen. Want hoe ziet die klantrelatie er eigenlijk uit? Hoe ga je met je klanten om? Ga creatief aan de slag wanneer je ergens niet direct het antwoord op weet. Vraag het bijvoorbeeld gewoon eens aan je klanten, of haal input op van de werkvloer. Het canvas is mede bedoeld om nieuwe inzichten op te halen, dus loop daar niet voor weg.

Vul het Business Canvas Model in en kom erachter wat jij kunt aanpassen binnen je bedrijf.

Verschillende knoppen om aan te draaien

Wanneer het canvas voltooid is en je een goed beeld hebt van je dagelijkse bedrijfsmodel, wordt het eenvoudiger om onderbouwde keuzes te maken wanneer je besluit veranderingen door te voeren in je bedrijfsvoering. Je zult zien dat het wijzigen van – bijvoorbeeld – een product of dienst, direct impact heeft op andere bouwstenen van je bedrijfsvoering. Daar zul je dan wellicht ook de nodige aanpassingen moeten doen.

Het canvas kan je ook aanwijzingen geven wanneer je bepaalde problemen wilt oplossen. Als je inkomsten teruglopen, kan het canvas je bijvoorbeeld helpen met inzien waar dat aan ligt en aan welke knoppen je moet draaien om de winst weer op niveau te krijgen. Wellicht moet je besparen in je bedrijfsactiviteiten – door iets uit te besteden – of iets in je waardepropositie wijzigen waardoor je beter aansluit op de wensen van je doelgroep(en).

Je kunt het canvas invullen met pen en papier (hier downloaden), met post-it notes in een gezamenlijke sessie en nu ook gratis online met Canvanizer.com.

Inspelen op trends met het Business Model Canvas

Een uitermate mooie toepassing van het Business Model Canvas is het kunnen inspelen op nieuwe trends in jouw markt. De opkomst van een trend noopt alle aanbieders in een bepaald marktsegment tot het doen van aanpassingen in hun bedrijfsvoering. Vaak gelden daar de wetten van de survival of the fittest: wie zich het best en het snelst aanpast, is spekkoper.

Wanneer je wilt inspelen op een nieuwe trend, zal dat vaak betekenen dat je een nieuwe klantwens hebt geïdentificeerd. Die wens wil je gericht gaan beantwoorden. Dat leidt tot een nieuwe waardepropositie, waarna je je verkoopkanalen en klantcommunicatie daarop afstemt. Zo doorloop je je gehele canvas en verweef je het inspelen op de door jou gevonden trend langzaam maar zeker in je bedrijfsvoering. Het kan zijn dat het een nieuw product wordt, met alle nieuwe processen en leveranciers van dien (‘een nieuwe kleur in je canvas’), of wellicht kun je al volstaan met een kleine aanpassing in de bestaande elementen in je canvas.

Welke toepassing van het Business Model Canvas je ook nastreeft, het invullen en toepassen ervan is voor iedere ondernemer een warme aanbeveling. Al is het maar om een haarscherp beeld te krijgen van je eigen bedrijfsvoering en daar op een onderbouwde wijze met elkaar over in gesprek te kunnen gaan.