Further down the AI hole
Ik merk dat ik steeds kritischer op AI word, herken je dat? Enerzijds door mijn eigen ervaringen met AI, anderzijds door de leercurve die we als maatschappij maken. We omarmen technologie vaak te snel, met alle gevolgen van dien. Als vader van een videokijkend kindje (Paw Patrol!) vraag ik me af hoe ik haar straks veilig het internet op begeleid. In ieder geval geen Roblox. Maar ook META en ChatGPT staan nu in de negatieve schijnwerpers, voor het toelaten en faciliteren van schadelijke content.
De richting die generatieve AI momenteel op gaat is eerder dystopisch dan idyllisch, zo klinkt het steeds vaker. Dat gevoel kreeg ik zelf toen ik van Presscloud een persbericht van het Nederlandse bedrijf “AI Bitches” ontving, in dezelfde week dat de zaak Lisa juist vol in het nieuws was. In de 11 september nieuwsbrief onderzocht ik niet zo zeer hoe ‘het’ dan wel moet, maar hoe je je kompas hanteert als organisatie.
1. What technology wants
Kevin Kelly stelt in deze klassieker dat technologie doorgaans te snel wordt geadopteerd. Als voorbeeld van hoe het anders kan, geeft hij de Amish: tijdelijk proberen, en leren of het nut groter is dan de sociale schade. Bewust selecteren in plaats van blinde snelheid.
Over AI is hij optimistisch, maar hij erkent wel de risico’s. Over deepfakes zegt hij in deze podcast:
“Any image has been created by an AI unless we’re told otherwise.”
Zijn oplossing is de bron:
“Did this come from a reliable source? Because that’s the only way. You can’t tell by looking at it. You can only tell from where it came from.”
2. De herkomst herleiden
Het probleem is dat de herkomst van content steeds diffuser wordt terwijl de hoeveelheid content exponentieel blijft toenemen:
- Media voelen de druk om snel nieuws te leveren. Kleinere redacties, dus veel hergebruik van elkaars werk en weinig verificatie.
- Bedrijven brengen commerciële content als objectief nieuws. Iedereen is publisher! Om aandacht te vangen en merkrelaties op te bouwen.
- Social media focust op emotie voor interactie en ophef. Gebruikers knippen en delen nieuws, en de context verschuift. Maar dit is wel de primaire nieuwsbron voor 1 op de 8 Nederlanders. (Newcom)
- Generatieve AI herpakt content zonder bronvermelding. ChatGPT vertelt je niet waar het dat recept voor die Griekse schotel vandaan heeft.
De crux is dat generatieve AI eigenlijk gewoon een mediaproduct is: gepersonaliseerde content op vraag.
Daarvoor stalen de techbedrijven erachter miljoenen boeken voor AI-training. De originele contentmakers verdienden daar niets aan. Hetzelfde geldt voor elke website-eigenaar: minder klikken uit Google door AI Overviews. Originele content maken levert zo steeds minder op. Het gevolg daarvan?
3. Dead Internet Theory
Ondernemer en dagvoorzitter Rens de Jong stelt op LinkedIn dat bots nu al in de meerderheid zijn op het internet en echte mensen zeldzaam worden op het web:
“Vroeger was het internet vóór de mensen, dóór de mensen. Nu wordt het door de bots, voor de bots. De rol die wij mensen spelen? Geen idee, je constant afvragen, is dit menselijk of niet?? Heb ik hier iets aan?”
4. AI-AI bias
Geen verkeerd toekomstbeeld, zou een taalmodel zoals GPT-4 zeggen. Onderzoek over AI-voorkeuren geeft aan:
if we deploy LLM assistants in decision-making roles (e.g., purchasing goods, selecting academic submissions) they will implicitly favor LLM-based AI agents and LLM-assisted humans over ordinary humans
Liever dus AI-content dan menselijke content. Lees hier verder.
Hoe zal dat gaan wanneer robots ook gaan rondlopen?
Mensen verwachten voorrang op robots, volgens dit onderzoek, maar wat als een robot een warme pizza of een cruciale medicijn bezorgt?
Bots vullen het web,
mensenstem verdwijnt langzaam,
echt wordt onherkenbaar.
Wanneer de frustratie oploopt, laat ik ChatGPT een haiku schrijven.
5. Aandeelhouders eerst
Adoptie van technologie kent drie stappen.
Neem generatieve AI als voorbeeld:
- Techniek. Google Brain introduceerde in 2017 het Transformer-model: self attention om relaties supersnel te verwerken.
- Aanbod. OpenAI brengt ChatGPT publiekelijk beschikbaar in nov 2022. Claude, Perplexity, Google Gemini, META AI volgen.
- Gedrag. Bijna 6 miljoen Nederlanders tussen 18 en 65 gebruiken AI tools in hun dagelijks werk volgens Newcom. (Vraag is wel wanneer de AI-hype stokt)
Deze nieuwsbrief gaat over wat er gebeurt tussen stap 2 en 3: er is nieuw aanbod, de sociale impact is nog onduidelijk, maar we proberen het gewoon als technologie-gerichte samenleving. Permanent bèta. Het punt alleen is dat de partijen die het aanbod maken vooral luisteren naar hun aandeelhouders. En die willen bovenal winstmaximalisatie. Met alle gevolgen van dien.
6. Erotische chat en zelfmoordcoach
Twee nieuwsfeiten die wat mij betreft te weinig ophef kregen:
- META AI. Volgens interne richtlijnen van Meta bleken erotische chat met kinderen, racistische teksten en geweld prima acceptabel. Blijft ook nu toegankelijk voor kinderen.
- ChatGPT. Adam Reine gebruikte ChatGPT als zelfmoordcoach: verkennen van methodes, tips zoals alcohol, suggesties. ChatGPT wordt hiervoor momenteel aangeklaagd, en dat zal een complexe rechtszaak worden. Overigens niet de eerste keer dat AI wordt genoemd samen met zelfmoord.
Glas, plas…. Zelfs bij een klip-en-klare zaak zoals Roblox blijft alles zoals het was. Als ouder zul je zelf de teugels in de handen moeten nemen. Stuur me gerust je tips!
7. Tool, geen doel
De grootste valkuil van technologie is om het te verwarren met doelen. Dus niet: alles moet AI, dat is beter. Wel: hoe kunnen we AI inzetten om onze processen echt te verbeteren voor de gebruikers? AI zelf maakt je niet uniek, je concurrentie gebruikt het net zo gemakkelijk. Het gaat erom hoe je het slim inzet op een manier die voor jouw business werkt.
Kijk maar eens naar dat andere wondermiddel dat ons leven zou verbeteren: e-mail. Na zo’n 30 jaar vond ik het wel eens tijd voor een praktische gids hoe je e-mail wél goed inzet. (met herkenbare praktijkvoorbeelden hoe het niet moet). Eye-opener: gebruik e-mail alleen als vervanger voor processen die anders trager gaan.
8. Is AI nou slecht of niet?

Bron: sketch van het Britse comedy duo Mitchell en Webb
Het gaat erom hoe je met zo’n krachtige technologie als generatieve AI omgaat. De grenzeloze mogelijkheden ervan kunnen je per definitie geen kompas geven, die haal je uit je morele en strategische koers. Nate Nichols somt in deze LinkedIn-post op waarom hij als veteraan (15 jaar!) in de generatieve AI-markt steeds oncomfortabeler wordt over de richting van generatieve AI nu:
- We don’t trust the billionaires leading AI.
- We don’t see a viable path to “post-scarcity superabundance”.
- We feel like AI is taking other folks’ jobs away, with no safety net or societal structure to help cushion the impact.
8. Koers verleggen
Wil je als samenleving en bewuste organisatie de relatie met AI navigeren en vormgeven? Dat vraagt om:
- Regulering. De AI Act is werelds eerste alomvattende wetgeving die regelt stelt voor ontwikkeling en gebruik. Wordt stapsgewijs ingevoerd.
- Publiek debat. De Internetsamenleving door Klöpping bij Eva, De Balie in Amsterdam, maar ook GeenStijl reaguursels.
- Checks & balances. Autoriteit Persoonsgegevens, onderzoeksjournalistiek van Argos en Tegenlicht (nu alleen op YouTube) voor o.a. Gevolgen van de wereldwijde AI-wedloop.
- Publieke alternatieven. Europese alternatieven die niet direct je data commercieel gebruiken zoals WeTransfer, Claude (opt-out wel mogelijk) en Napkin.ai doen: https://european-alternatives.
eu/alternatives-to (Christian, dank voor de tip!)
En natuurlijk de Bloeise nieuwsbrief lezen 😉




Reacties