Smart contracts: wat zijn het en gaan ze ook jouw baan overnemen?

Eén van de belangrijkste innovaties in het Web 3.0 zijn zogenaamde smart contracts. Met een smart contract kan een transactie of andere handeling tussen twee partijen worden verricht waarvoor speciale regels gelden of waar normaliter een autoriteit een oogje in het zeil houdt. Als smart contracts alles gaan doen wat door de experts wordt voorspeld, dan gaan ze ons dagelijks leven ingrijpend veranderen en zullen een hoop beroepen in de nabije toekomst niet meer bestaan. Maar zal het zo’n vaart lopen? Welke beroepen lopen ‘gevaar’ door de komst van smart contracts, en hoe erg is dat?

Beroepen komen en gaan

We leven in een tijd waarin mensen banen hebben als social media marketeer, content manager en app-ontwikkelaar. Een paar decennia geleden waren dat soort beroepen nog niet uitgevonden of bestonden er in sommige gevallen geheel andere functietitels voor. Waar beroepen ontstaan, verdwijnen andere: elk tijdperk heeft zo zijn eigen banen.

Zo hadden mensen vroeger bijvoorbeeld een baan als porder; een porder ging ’s ochtends vroeg langs de deuren om mensen wakker te maken, want er bestonden nog geen wekkers. De porder bleef de hele nacht op en ging pas naar bed als de rest van het dorp wakker en aan het werk was. Er waren mensen die straatlantaarns moesten ontsteken en één keer per week kwam de scharenslijper langs om messen en scharen weer scherp te maken. Allemaal banen die in de loop der tijd zijn verdwenen. Meer recenter zijn het de telefoniste, de liftbediende, de reisagent, de videotheekhouder en de administratieve inkloppers.

Begin twintigste eeuw, in de tijd van grote technologische vooruitgang, was de verwachting dat mensen in de toekomst nog maar vier tot acht uur per week zouden werken. Al dat werk – mensen wekken, lantaarns aansteken en messen slijpen – zou worden overgenomen door machines. En hoewel dat klopt, zijn we niet minder gaan werken. In tegendeel: er is per hoofd van de bevolking nog nooit zoveel gewerkt als nu.

Dat banen verdwijnen, is dus op zich geen probleem. Er komen vrijwel altijd weer nieuwe banen voor in de plaats, en doorgaans meer dan er verdwenen zijn, waardoor onze productie groeit. Maar waarom gaan smart contracts er nu mogelijk voor zorgen dat er ineens tal van banen gaan verdwijnen?

Smart contracts: wat op de blockchain staat, is de waarheid

Veel banen die we vandaag de dag hebben, bestaan omdat er een tussenpersoon nodig is die te vertrouwen is. Twee partijen willen iets regelen, en om er zeker van te zijn dat dat te goeder trouw gebeurt, is er een tussenpersoon (een organisatie, autoriteit of persoon met een speciale opleiding) die regels, afspraken en transacties registreert. Pas als die persoon, organisatie of autoriteit dat heeft gedaan, is de handeling een feit.

Smart contracts doen hetzelfde, maar dan niet op basis van autoriteit, maar op basis van autonomiteit. Smart contracts zijn stukjes computercode die transacties kunnen uitvoeren als aan vooraf afgesproken regels en afspraken wordt voldaan. Het resultaat van die transactie wordt geregistreerd in de blockchain: een digitaal grootboek dat decentraal wordt bijgehouden op een gigantisch netwerk, verspreid over de wereld. Wat in de blockchain staat, is de waarheid, want het kan niet worden aangepast: dan zou je miljoenen computers ter wereld moeten hacken om overal de kopie van de blockchain aan te passen. Blockchains zijn hack-proof en dus uitermate geschikt om ‘waarheden’ op te registreren.

Klinkt allemaal nog wat ver weg en moeilijk voor te stellen? Geen nood: we hebben zeven beroepen voor je op een rij gezet die mogelijk verdwijnen op het moment dat smart contracts gaan doen wat ze volgens experts beloven.

https://youtu.be/hDEPtkC_vRc

Zeven beroepen die op de tocht komen te staan door smart contracts

1. De notaris. Via een smart contract kunnen notariële aktes worden opgemaakt en gearchiveerd, exact conform de geldende juridische eisen en afspraken, zonder tussenkomst van een persoon. In onze huidige maatschappij is de notaris typisch iemand die in veel gevallen geen bijster moeilijk werk doet, maar toch nodig is omdat hij de ‘te vertrouwen autoriteit’ is.
2. Het kadaster. Waar lopen alle perceelgrenzen, wie is eigenaar van welk perceel en hoe ziet het bestemmingsplan eruit? Dat kan perfect worden vastgelegd in de blockchain. Vastgoedtransacties kunnen met behulp van smart contracts worden uitgevoerd, waarmee het kadaster goeddeels overbodig wordt.
3. De belastingadviseur. Het gehele stelsel van belastingen kan in de toekomst prima als computercode tot een smart contract worden verwerkt, waarna je als eenvoudige burger, zonder specialistische kennis, je belastingaangifte heel simpel kunt tweaken en invullen zoals je ‘m hebben wilt.
4. De bank. Als er iets is waar we zekerheid over willen hebben, dan zijn het onze geldzaken. Daarom vervullen banken een fundamentele rol in onze samenleving. Ze verplaatsen geld tussen partijen en zorgen ervoor dat je tegoeden veilig zijn. Maar dat kan ook via smart contracts, sterker nog: dat kan veiliger via smart contracts. Op de blockchain is er geen bankmedewerker nodig die iets fout kan doen of kwaad in de zin kan hebben. Banken moeten zich ernstig zorgen maken.
5. De verzekeraar. Het principe van een verzekering is simpel: we leggen allemaal geld in om de totale lasten voor iedereen betaalbaar te houden. Zo simpel zelfs, dat het eenvoudig via smart contracts geregeld zou kunnen worden. Je legt vast wie wat heeft verzekerd, betaalt de fee, en zodra je claimt, is voor iedereen transparant dat er volgens de regels en voorwaarden wordt uitgekeerd.
6. De gemeenteambtenaar. Oké, niet allemaal, maar een hoop overheidsfuncties zullen verdwijnen als smart contracts in gebruik worden genomen. Het toekennen en vastleggen van vergunningen, het toepassen van wetgeving op individuele gevallen, enzovoorts: dat kan voor een heel groot deel via smart contracts worden ingeregeld. Dat scheelt niet alleen overheidsgelden, maar bevordert het tempo van besluitvorming ook enorm.
7. De toezichthouder. Denk aan de NVWA, de AFM, de AP en andere instanties met autoriteit binnen een zekere branche. Er zal altijd een human touch aan te pas blijven komen, maar het registreren van goedkeuringen, toepassen van regelgeving en verstrekken van licenties kan voor een belangrijk deel via smart contracts worden geregeld. Wat dacht je van het registreren van kilometerstanden van auto’s in de blockchain? Je nooit meer zorgen hoeven maken dat er met de kilometerstand van een occasion is gerommeld (immers: blockchain = waarheid) en geen officieel NAP Tellerrapport meer nodig. Een typisch voorbeeld van een stukje autoriteit dat eenvoudig kan verdwijnen als smart contracts gaan doen wat ze kunnen.

Staat jouw baan ertussen? Maak je niet te veel zorgen, want smart contracts nemen niet van vandaag op morgen onze maatschappij over. Maar zorg ervoor dat je weet welke technologische innovaties het Web 3.0 allemaal gaat brengen. Je wilt immers niet de laatste, eenzame porder zijn.