Jouw ideale carrièrepad vinden met ikigai

Het grootste deel van je leven (zo’n dertig procent) slaap je, maar met stip op twee staat voor de meeste mensen werken. Hoeveel we ook van hobby’s houden, of van vakanties of avondjes uit, we besteden verreweg het leeuwendeel van onze actieve uren aan noeste arbeid. Dat is helemaal niet erg, ware het niet dat uit onderzoek van de Nationale Vacaturebank blijkt dat nog niet de helft van werkend Nederland volledig tevreden is met de inhoud van zijn of haar werk. Wat de oorzaak ook moge zijn, de meeste werkenden zouden diep in hun hart eigenlijk iets anders willen doen. Een principe dat kan helpen om tot een perfecte baankeuze (of opleidingskeuze) te komen, is het Japanse ikigai.

Wat is ikigai?

De term ikigai laat zich slecht vertalen, maar betekent zoiets als ‘de reden voor je bestaan’. Om het op z’n Hollands te zeggen: de reden dat je elke dag uit je nest komt. In Japan is ikigai een wijdverspreid principe dat door mensen gebruikt wordt om tot een zinvol, bevredigend en waardevol leven te komen. Kortom: welzijn in optima forma. Wat dat betreft staat Japan bekend om zijn praktische levensfilosofieën, zoals LEAN in de productie en Kaizen in persoonlijke effectiviteit. Ikigai is toepasbaar op alle onderdelen van het menselijk leven – hobby’s, gezinsleven, maar dus ook zeker je carrière – en bestaat uit vier facetten:

1. Skills. Het gaat om iets waar je echt goed in bent;
2. Love. Wat je oprecht leuk vindt om te doen;
3. Money. Waar je voor betaald zou kunnen worden;
4. Needs. En waar de wereld een beetje beter van wordt.

Wanneer je erin slaagt om iets te vinden dat aan alle vier de kenmerken voldoet – en dat is niet eenvoudig! – dan heb je volgens de Japanse leer je ware ikigai gevonden.

Het is goed te beseffen dat de vier facetten tamelijk subjectief van aard zijn. Of je ergens goed in bent, is geen objectief vaststaand feit, nog afgezien van de wetenschap dat je je ook ergens in kunt ontwikkelen en er goed in kunt worden. Ook het ergens voor betaald kunnen worden, is een relatief begrip; er is een verschil tussen schathemelrijk worden of een leuk zakcentje verdienen naast je eigenlijke werk. Of jouw bezigheden voldoen aan de vier facetten van ikigai, bepaal je uiteindelijk helemaal zelf. Alleen jij kunt inschatten of je je ikigai hebt gevonden.

Ikigai toepassen in je carrière

Vraag willekeurige pubers wat ze later willen worden en het gros heeft (nog) geen idee. Toch begint in je puberjaren al je carrièrepad, bijvoorbeeld met keuzes voor vervolgopleidingen. Een keuze die later niet optimaal blijkt te zijn, ligt daarbij natuurlijk op de loer. Geen wonder dat veel mensen uiteindelijk in een baan belanden die ze niet als ideaal ervaren, zou je zeggen. Worstelt je puber met richting vinden? Stel dan eens de volgende vragen:

• Wat vind je leuk om te doen?
• Waar ben je goed in?
• Wat kun je doen waarvoor je betaald kunt worden?
• Wat heeft de wereld volgens jou nodig?

Ikigai helpt bij het creëren van een optimaal en zinvol leven. Vraag je van moment tot moment af of datgene waar jij op dagelijkse basis mee bezig bent, iets is waar je ook oprecht blij van wordt. Dat is wellicht een zweverige vraag, maar het is eenvoudig toetsbaar. Spring je met plezier in de trein, in je auto of op je fiets als je naar je werk gaat? Of ga je weleens met tegenzin? En zo ja, hoe vaak is dat dan? Vind je het vervelend als er veel werk op je afkomt, of ervaar je dat juist als iets positiefs? Ben je opgebrand na een dag werken, of voel je je vaak voldaan? De antwoorden op dit soort vragen helpen je inschatten hoe tevreden jij bent met de inhoud van je werk.

De wereld verbeteren?

Over dat vierde en laatste aspect hebben we het nog niet gehad: ikigai schrijft voor dat je iets doet waar de wereld beter van wordt. Dat klinkt nogal serieus en zwaar. Het geven van indrukwekkende speeches en politici oproepen tot echte actie bijvoorbeeld is niet voor iedereen weggelegd.

Maar ook dit aspect is tamelijk eenvoudig te toetsen.

Als je voor een wat grotere werkgever werkt, dan is de kans groot dat jouw werkgever een missie of visie uiteengezet heeft. Kijk eens kritisch naar de visie van jouw werkgever en zet deze af tegen jouw wereldbeeld. Komen ze overeen? Geloof jij oprecht in de missie van jouw werkgever, of is er wat jou betreft wel het één en ander op af te dingen? Is je werkgever inclusief? Bezig met CO2-neutraliteit?

Je hoeft geen wereldverbeteraar te worden om je ikigai te vinden, maar het is wel belangrijk om iets te doen waar jij oprecht in gelooft. Iets wat ertoe doet, waar je trots op bent en waar je bijvoorbeeld graag over vertelt op verjaardagen.

Sommige mensen vinden hun ware ikigai nooit. Wees dus niet ongerust als het even duurt, of als het een onmogelijke opgave lijkt. En wellicht kun je op den duur ook tevreden zijn als je bijvoorbeeld drie van de vier facetten kunt invullen. Het toepassen van ikigai kan je minstens helpen met het bewust omgaan met je carrièrepad en het maken van verstandige carrièrekeuzes, en dat is altijd waardevol.