Schrijf je maanden met een hoofdletter? Nee, wel in het Engels

Lekker een brief aan je lief aan het typen en benieuwd of je maanden met een hoofdletter schrijft? Nee, in het Nederlands schrijven we de maanden zonder hoofdletter. Aan je Engelse lief schrijf je de maand echter wel met hoofdletters. Hoe zit het precies met die hoofdletters? Dat was toch niet zo moeilijk? Jawel, maar het Nederlands kent tal van uitzonderingen.

Hoofdletters helpen bij de leesbaarheid. Maar iedere taal past de hoofdletter anders toe. Eerst voor het Nederlands:

Schrijf je maanden met een hoofdletter?

Nee. De Nederlandse grammaticaregels zijn simpel:

• Begin elke nieuwe zin met een hoofdletter.
• Namen van mensen, bedrijven, merken, plaatsen, feestdagen, rivieren, steden etc. schrijf je met een hoofdletter. Dit zijn eigennamen.

De maanden schrijf je dus niet met een hoofdletter. De seizoenen ook niet: zomer, winter, lente, herfst. Simpel zat, hoor ik je denken. Maar hoe zit het dan met….

Hoofdletters of kleine letters?

De hoofdvraag is vaak of het een eigennaam betreft of een soortnaam. Een eigennaam is een zelfstandig naamwoord dat iets unieks duidt: een persoon, plaats, een titel. Een soortnaam is een zelfstandig naamwoord dat een soort duidt: mannen, bieren, planeten.

• Functieaanduidingen is met kleine letters: het is de melkboer en de bakker (kleine letters), dus het is ook de directeur generaal, de manager online marketing en de front-end developer. Het zijn soortaanduidingen, geen eigennamen, dus professor Hans, bakker Hans, manager Hans. Hetzelfde geldt voor burgemeesters, wethouders, gedeputeerden, ministers, pausen, secretaris-generalen en commissaris van de Koning (of koning).
• Soortnamen zijn met kleine letters: appels, peren, bananen. En: ijsvogels, zalmen en madeliefjes. Ook bij soortnamen afgeleid van eigennamen gebruik je kleine letters: het przewalskipaard (ontdekt door de Russische kolonel Przewalski, met hoofdletter). Wijnsoorten zoals champagne, chardonnay en bordeaux schrijf je met kleine letters. Als eigennaam schrijf je ze wél met hoofdletters: deze fles chianti kocht ik de streek Chianti.
• Respect toon je met een hoofdletter: koning, koningin, jonkheer, prins en prinses schrijf je allemaal met kleine letters. Adellijke titels zoals baron, ridder, graaf en koning zijn overigens verlenen bij koninklijk besluit, predicaten zoals jonkheer en jonkvrouw zijn wettelijk geregeld in Nederland (in België gelden ze overigens als adellijke titel). Tenzij je nadrukkelijk respect wilt tonen: Koning Jan, Hare Majesteit de Koningin, Majesteit (ga és bier halen!).
• Afdeling of taakveld mag met hoofdletters: de afdeling Groente en de afdeling Administratie mag. Maar als organisatie kun je ook gewoon kiezen voor de afdeling debiteuren crediteuren. De functieaanduiding neemt dat over: de manager Groente, hoofd Administratie.
• Academische titels is met kleine letters: bachelor, master, doctor, doctorandus, ingenieur, meester. Ook wanneer je studierichting benoemt: bachelor in de taalkunde. Ook hier gaat het om een soortaanduiding, geen eigennaam.
• Studierichtingen en opleidingen zijn met hoofdletters. Geen academische titel? Dan is het een eigennaam en schrijf je de studierichting met hoofdletters. Dus: de Taalkunde, de studie Psychologie, de masteropleiding Bestuurskunde.
• Godsdienstige voorwerpen en praktijken schrijf je met kleine letters. Het gebed, de biecht, een psalm, de communie, het huwelijk, het doopsel, het heilige water.
• Heilig is met een hoofdletter: de naam voor een heilig persoon, begrip of godheid, is een eigennaam en met een hoofdletter. Dus: God, Allah, Jahweh, de Heilige Maagd, het Venusbeeld, Uw Koninkrijk.
• Een samenvoeging is met kleine letters: de regels voor hoofdletters veranderen wanneer je woorden gaat samenvoegen. Marketing op het socialemediakanaal Facebook heet dan facebookmarketing. De heilig Sint Bernard en de sint-bernardshond, of een christusdoorn.

Bijzondere gevallen

• Provinciale Staten is met hoofdletters. Het gaat om soortnamen, niet om eigennamen. Toch schrijven we dit met hoofdletters vanwege het gebruik.
• Gedeputeerde Staten is met hoofdletters. Dito.
• Grondwet. Hoofdlettergebruik bij dit woord hangt af van de exacte betekenis. Als soortnaam is het met kleine letter (“ze werken aan een nieuwe grondwet”). Bij verwijzing naar de unieke tekst die de algemene staatsregeling beschrijft, dan hebben het over de Grondwet. Het is dus ook artikel 45 van de Grondwet.
• Brave hendrik is met kleine letters. De naam Hendrik is een eigennaam, maar als gezegde, brave hendrik, is het een soortnaam en dus met kleine letters.

Hoofdletters in een opsomming

Een rijtje leest prettig, daarom zie je die in dit artikel lekker veel. Dat geeft je overzicht. Er zijn geen echte regels voor het toepassen van hoofdletters! Als je maar consequent bent en de algemene regels aanhoudt. Kijk maar:

• Zie kopje ‘Hoofdletters of kleine letters?’. Elke opsomming begint met een korte statement en is gevolgd door een dubbele punt. De zin die volgt is met kleine letters. De dubbele punt sluit de zin immers niet af.
• Zie nu kopje ‘Bijzondere gevallen’. Elke opsomming is een statement gevolgd door een punt. Daarna volgt een hoofdletter.

Elke opsomming in dit artikel sluit ik af met een punt, dus de volgende opsomming begint automatisch met een hoofdletter. Wanneer je opsomming bestaat uit onvolledige zinnen die de inleidende zin aanvullen, dan:

• begint je opsomming niet met een hoofdletter;
• sluit je de opsomming af met een puntkomma zoals hier;
• sluit je de allerlaatste opsomming af met een punt.

Hoofdletters in titels

De Nederlandse titulatuur is glashelder: alleen het eerste woord voorzie je van een hoofdletter, en verdere eigennamen in de titel. Dus : ‘Waarom Gordon zo slecht zingt‘ en ‘Luister eens naar echte muziek‘.

Dus waarom zie je steeds vaker artikelen met titels én kopjes die volstaan van de hoofdletters?

Vanwege ChatGPT. Die is getraind op Engelse teksten, weinig of niet op Nederlandse teksten. Nederlands doet ie d’r bij. En dat merk je. Kijk maar:

Een beetje ChatGPT-gebruiker (en schrijver) weet hoe je ChatGPT toch correcte titulatuur in titels en kopjes laat toepassen:

Het is vrij simpel: zie je teksten met teveel hoofdletters in de titel?

Dan is het door ChatGPT geschreven, niet door een mens. Het is niet eens door een mens nagekeken.

Dus dan is het ook niet de moeite van het lezen waard. Ga toch geen AI-tekstjes lezen zonder gedachtengang of overtuigingskracht?

Plaats je accenttekens op hoofdletters?

Accenttekens geven aan hoe je het woord uitspreekt. Vooral belangrijk bij woorden uit andere talen. De regel is dus:

• Accenttekens op hoofdletters wél bij woorden ontleend aan een andere taal. Zoals Champs-Élysées, Überhaupt.
• Géén accenttekens op hoofdletters bij woorden in het Nederlands. Eét je pap op! Eén kopje koffie.

De namen van de dagen van de week en van de maanden van het jaar worden met een hoofdletter geschreven. Dat geldt ook voor feestdagen. De namen van seizoenen worden niet met een hoofdletter geschreven.

Schrijf je maanden met een hoofdletter in het Engels?

Yes you do. In het Engels gebruik je hoofdletters voor maanden, weekdagen en feestdagen:

• January, February, March, April
• Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday
• Christmas, Easter, Independence Day, Boxing Day (2e kerstdag in de UK)

Maar niet voor seizoenen: spring, summer, autumn and winter. Deze video van Chadd legt het verder uit.

En nu we toch andere talen erbij pakken:

Schrijf je maanden met een hoofdletter in het Duits?

Jawohl! Bijna dezelfde regels als in het Engels gelden:

• Maanden, weekdagen en feestdagen met hoofdletters;
• Je schrijft er het lidwoord voor. Voorbeeld: januari wordt dan Der Januar.

Overzicht Nederlandse, Engelse en Duitse maanden