Kinderen en het metaverse: dit is wat je als ouder moet weten

De komst van meerdere grote metaverses brengt innovaties en nieuwe mogelijkheden met zich mee, maar mogelijk ook bedreigingen. Vooral voor kwetsbare groepen, zoals minderjarigen, kunnen nieuwe technologieën ook impact hebben in de negatieve zin van dat woord. Hoe bereid je daarom je kinderen voor op omgaan met een metaverse? Je leest het hier. 

We zijn nog maar nauwelijks gewend aan een wereld bomvol social media of de volgende grote innovatie staat alweer voor de deur. Grote partijen zoals Meta (Facebook) en Elon Musk werken op dit moment aan grote metaverses, terwijl er ook al enkele (wat kleinere) metaverses zijn die al gebruikt kunnen worden. Om je kinderen te kunnen voorbereiden op een wereld met metaverses, moet je echter eerst zelf goed begrijpen wat metaverses eigenlijk zijn. 

Digitaal leven naast fysiek leven: in het metaverse kan bijna alles 

Een metaverse is een digitale, online omgeving waar je tal van sociale activiteiten kunt ondernemen. De modernste metaverses werken op basis van virtual reality en bezoek je dus met een VR-bril op. Je kunt er bijvoorbeeld een digitaal evenement bezoeken, naar een digitaal concert, sporten met je vrienden of samenwerken aan een project met je collega’s. 

In het metaverse kun je dus een tweede, digitaal leven ontwikkelen naast je fysieke leven. Een vroeg voorbeeld van een metaverse was Second Life, wat een jaar of vijftien geleden populair was, maar vandaag de dag nog altijd bestaat. Nieuwere metaverses zoals The Sandbox of Decentraland zijn en stuk moderner, maar nog wat minder bekend onder het grote publiek.  

Die bekendheid gaat waarschijnlijk exploderen zodra Meta of Elon Musk een metaverse lanceren, waar beide partijen mee bezig zeggen te zijn. Daarna volgt naar verwachting de adoptie door het grote publiek, maar gaan we mogelijk ook te maken krijgen met nieuwe bedreigingen en problemen die metaverses met zich meebrengen. 

Waarom brengen metaverses ook bedreigingen met zich mee? 

Bij nagenoeg iedere grote technologische ontwikkeling dienen zich ook bijbehorende problemen en vraagstukken aan. Zo heeft de opkomst van influencers op social media gevraagd om nieuwe wetgeving rondom het maken van sluikreclame. Dat is inmiddels verboden: je moet het als influencer expliciet melden als je betaald bent om een merk of product te promoten.  

De opkomst van metaverses is in dat opzicht niet anders. Ook die ontwikkeling brengt vraagstukken, problemen en zelfs bedreigingen met zich mee. Dat heeft over het algemeen drie hoofdoorzaken: 

1. Er is op het moment van lancering nog vrijwel geen wetgeving of toezicht, wat maakt dat je als gebruiker geen beroep kunt doen op een instantie of toezichthouder die je beschermt; 
2. Bestaande wetgeving is lang niet altijd van toepassing, omdat door de wetgever bij het opstellen van die wetten geen rekening is gehouden met een metaverse; 
3. De ontwikkelingen gaan vaak dusdanig snel dat overheden niet weten wat burgers allemaal kunnen uitspoken en dat ouders geen idee hebben wat hun kinderen allemaal aan het doen zijn. 

Dat klinkt wellicht allemaal een beetje als het Wilde Westen en te negatief om waar te zijn. Bedenk je dan echter maar eens dat tijdens de opkomst van cryptocurrency – nog zo’n grote, nieuwe technologie – hele klaslokalen vol kinderen grote sommen geld zijn kwijtgeraakt, terwijl hun ouders geen idee hadden waar ze mee bezig waren. Alle reden dus om wel degelijk voorzichtig te zijn en een gezonde dosis wantrouwen te hebben. 

Welke gevaren schuilen er dan zoal in het metaverse? 

In het metaverse zijn er vijf soorten bedreigingen om rekening mee te houden: 

1. Privacyschending. Social media als Facebook en Instagram bieden gebruikers omvangrijke privacyverklaringen in juridische taal die niemand begrijpt – zeker kinderen niet. Niemand leest die verklaringen, maar een groot deel van hun verplichtingen op het gebied van privacy zijn daarmee wel afgedekt. Kinderen klikken al dit soort schermen vaak ongezien door, want ze willen gewoon het achterliggende platform proberen. Metaverses en social media zijn per definitie ontwikkeld om niet privacyvriendelijk te zijn. 
2. Seksueel getinte content. In de vroege dagen van social media, toen er nog weinig regels en geen toezicht was, waren die platforms een broeinest voor content die absoluut niet voor kinderen geschikt is. Het is goed mogelijk dat dat op diverse metaverses ook gebeurt of gaat gebeuren. 
3. Discriminatie, groepsdruk en manipulatie. Eén van de kenmerken van metaverses is dat je met groepen mensen bij elkaar kunt komen en iets kunt ondernemen. Omdat alles zich in een digitale wereld afspeelt, is de drempel om je te misdragen echter een stuk lager dan in de echte wereld. Dat opent de deur naar onwenselijk gedrag als discriminatie en racisme, of zelfs het aanzetten van anderen tot acties in de echte wereld die ze eigenlijk niet willen. 
4. Financiële schade. In veel metaverses betaal je voor digitale bezittingen met cryptocurrency. Die crypto’s koop je dan weer met echte euro’s op een cryptocurrency exchange. Ouders die hier niets van begrijpen en zich er nooit in hebben verdiept, hebben mogelijk niet door dat hun kind al zijn of haar spaargeld erdoor aan het jagen is om in het metaverse de mooiste spulletjes te kunnen kopen. 
5. Nepinformatie. Deepfakes, nepnieuws en misleidende content: allemaal zaken die onlosmakelijk met social media en ook met metaverses verbonden zijn. Naast het feit dat een kind zelf het slachtoffer zou kunnen worden van bijvoorbeeld een deepfake, is het zaak om te beseffen dat niet alles wat je ziet, leest of hoort echt waar is. 

Kortom: metaverses komen met nogal een dosis mogelijk gevaar om rekening mee te houden. Daarom is het als ouder verstandig om je kind erop voor te bereiden, want vroeg of laat komt hij of zij er mee in aanraking.  

Dit moet je als ouder doen om je kind voor te bereiden op metaverses: drie gouden regels 

Maar hoe doe je dat, je kind erop voor te bereiden? Zaken verbieden of overal persoonlijk toezicht op willen houden, zijn vaak geen goede routes. In plaats daarvan kun je het best samen de gevaren bespreken, zorgen dat je kind ze begrijpt en afspraken maken. Daarbij kun je gebruik maken van drie gouden regels: 

1. Leer je kind dat overal waar je een account aanmaakt, er een bedrijf is dat met jouw informatie aan de haal gaat. Ook met je geheimpjes. Ze kijken over je schouder mee en registreren alles wat je doet, bekijkt en aanklikt. Als de dienst gratis is, is jouw persoonlijke informatie namelijk het product.  
2. Zorg dat je er net zoveel van weet als je kind. Heeft je kind een account op metaverse X? Maak er dan zelf ook eens één aan en ervaar wat er allemaal op je afkomt. Wordt er om betalingen gevraagd? Komen er direct rare figuren op je af? Andere dingen die je opvallen? Alleen als jij zelf begrijpt hoe het werkt, kun je je kind sturen in gezond gebruik. 
3. Vraag je kind regelmatig of er nog leuke, spannende of bijzondere dingen zijn gebeurd in het metaverse. Maak er geen controlerondje van, maar toon interesse. Tussen de regels door hoor je dan wel of er misschien ook rare dingen gaande zijn, zoals pesterijen of discriminatie. En krijg je elke dag hetzelfde antwoord, ‘we hebben samen huiswerk gemaakt’? Dan moet je je misschien ook zorgen gaan maken…