Wat is het rijkste land ter wereld?

Rijkdom in een land is meer dan geld op de bank. Het gaat om levensstandaard, toegang tot zorg en onderwijs, en de mate waarin mensen hun eigen leven kunnen vormgeven. Toch gebruiken we meestal één getal om landen te vergelijken: het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking. Dat cijfer vertelt niet het hele verhaal, maar het is wel een startpunt.

De vraag welk land het rijkst is, hangt af van hoe je meet. Kijk je naar de totale economie, dan winnen de Verenigde Staten en China. Kijk je naar rijkdom per inwoner, dan verschijnen heel andere namen bovenaan: kleine landen met gespecialiseerde economieën en beperkte bevolkingen. (Lees hier wat de criteria zijn om in Nederland miljonair te heten.)

Nederland staat overigens niet in de top tien maar wel in de top twintig, met een BBP per hoofd van ongeveer $74.000 volgens IMF-cijfers voor 2025. Dat plaatst ons tussen de welvarendste landen ter wereld, zij het niet aan de absolute top.

Wat maakt een land rijk?

Economische structuur

Een sterke economie biedt werk en inkomen, maar de aard van die economie bepaalt mede hoe duurzaam de rijkdom is. Landen die afhankelijk zijn van één sector, zoals olie, zijn kwetsbaar voor prijsschommelingen. Landen met gediversifieerde economieën, van industrie tot diensten tot technologie, zijn stabieler.

De meest welvarende landen combineren vaak meerdere sterktes: een geavanceerde financiële sector, hoogwaardige industrie, innovatieve technologiebedrijven en stabiele instituties. Nederland dankt zijn welvaart aan een mix van handel, logistiek, landbouw, technologie en een sterke dienstensector.

Onderwijs en innovatie

Onderwijs is een van de betrouwbaarste voorspellers van economische ontwikkeling op lange termijn. Landen die investeren in onderwijs creëren een beroepsbevolking die productiever is, meer innoveert en zich beter aanpast aan veranderende omstandigheden.

Innovatie volgt vaak uit goed onderwijs. De landen die bovenaan de welvaartslijstjes staan, zijn vrijwel zonder uitzondering ook landen die hoog scoren op onderzoek en ontwikkeling. Zwitserland, Singapore en de Scandinavische landen combineren hoge welvaart met sterke onderwijssystemen en innovatie-ecosystemen.

Politieke stabiliteit en instituties

Investeerders en bedrijven zoeken zekerheid. Landen met stabiele overheden, betrouwbare rechtssystemen en voorspelbaar beleid trekken meer kapitaal aan dan landen waar de spelregels constant veranderen. Dit verklaart waarom sommige landen met bescheiden natuurlijke hulpbronnen welvarender zijn dan landen die op olie of mineralen zitten.

Corruptie, politieke instabiliteit en zwakke rechtsstaten zijn vaak grotere obstakels voor welvaart dan een gebrek aan grondstoffen. De rijkste landen ter wereld scoren vrijwel allemaal hoog op indices voor bestuurskwaliteit en rechtszekerheid.

De rijkste landen ter wereld in 2025

Volgens IMF-cijfers voor 2025, gecorrigeerd voor koopkracht (PPP), ziet de top er anders uit dan veel mensen verwachten. Niet de Verenigde Staten of China, maar kleine gespecialiseerde economieën voeren de lijst aan.

• Luxemburg staat bovenaan met een BBP per hoofd van ongeveer $155.000. De rijkdom komt voort uit een geavanceerde financiële sector en een bedrijfsvriendelijk klimaat. Een belangrijke nuance: ruim 150.000 grenspendelaars uit België, Frankrijk en Duitsland werken in Luxemburg en dragen bij aan het BBP, maar tellen niet mee in de bevolking. Dit vertekent het cijfer naar boven.
• Singapore volgt met circa $154.000 per hoofd. De stadstaat heeft zich ontwikkeld tot een handels- en technologiehub voor heel Azië. Strategische ligging, uitstekende infrastructuur en een efficiënte overheid maken het aantrekkelijk voor multinationals.
• Ierland komt op de derde plaats met ongeveer $132.000. Dit cijfer wordt sterk beïnvloed door de aanwezigheid van multinationals, vooral tech- en farmabedrijven, die hun Europese winsten via Ierland boeken. De werkelijke levensstandaard van Ieren is hoog maar niet zo extreem als het BBP-cijfer suggereert.
• Qatar staat met circa $119.000 op de vierde plaats. Het land dankt zijn rijkdom aan enorme aardgasreserves en een kleine bevolking van ongeveer drie miljoen mensen, waarvan slechts 300.000 Qatarese staatsburgers zijn.
• Zwitserland, Noorwegen en de Verenigde Arabische Emiraten vullen de rest van de top tien aan, elk met eigen economische sterktes: Zwitserland met farmacie en financiële diensten, Noorwegen met olie en een slim beheerd staatsfonds, de VAE met olie plus diversificatie naar toerisme en logistiek.

De cijfers in perspectief

Deze cijfers zijn nuttig maar vertellen niet het hele verhaal. BBP per hoofd zegt niets over hoe de rijkdom is verdeeld. Een land kan een hoog gemiddelde hebben terwijl een groot deel van de bevolking nauwelijks profiteert. Qatar is daar een voorbeeld van: de lokale bevolking geniet van uitstekende voorzieningen, terwijl arbeidsmigranten, die het merendeel van de bevolking vormen, onder heel andere omstandigheden leven.

Wie profiteert van de rijkdom?

De verdeling van welvaart verschilt sterk per land. In Scandinavische landen als Noorwegen en Denemarken is de inkomensongelijkheid relatief laag. Hoge belastingen financieren uitgebreide publieke voorzieningen waar iedereen toegang toe heeft. Het resultaat is dat de gemiddelde burger meer profiteert van de nationale rijkdom dan in landen met lagere belastingen maar grotere ongelijkheid.

In de Golfstaten is het beeld complexer. Staatsburgers van Qatar of de VAE genieten van gratis onderwijs, gezondheidszorg en vaak gesubsidieerde huisvesting. Maar het grootste deel van de bevolking bestaat uit arbeidsmigranten die deze rechten niet hebben. Zij doen het werk dat de economie draaiende houdt, maar delen niet evenredig in de opbrengsten.

De Verenigde Staten illustreren dat een hoog BBP per hoofd niet automatisch betekent dat iedereen welvarend is. De Amerikaanse economie is de grootste ter wereld en de gemiddelde rijkdom is hoog, maar de inkomensongelijkheid is dat ook. Miljoenen Amerikanen hebben moeite met de kosten van gezondheidszorg, onderwijs of huisvesting.

In Nederland is de verdeling relatief gelijk vergeleken met veel andere landen, maar ook hier bestaan verschillen. Het sociale vangnet vangt veel op, maar niet alles. De discussie over eerlijke verdeling van welvaart is universeel, ook in rijke landen.

Wat mensen merken van nationale rijkdom

In welvarende landen uit rijkdom zich in concrete zaken: goede infrastructuur, toegankelijke gezondheidszorg, kwalitatief onderwijs, lage criminaliteit en hoge levensverwachting. IJslanders en Zwitsers leven gemiddeld langer dan inwoners van armere landen, niet omdat ze rijker zijn als individu maar omdat de samenleving als geheel beter functioneert.

De correlatie tussen nationale rijkdom en individueel welzijn is echter niet lineair. Boven een bepaald welvaartsniveau draagt extra economische groei minder bij aan geluk en tevredenheid. Factoren als sociale cohesie, werk-privébalans en vertrouwen in instituties worden dan belangrijker.

Dit verklaart waarom landen als Denemarken en Finland consistent hoog scoren op geluksindexen, hoger dan sommige landen die rijker zijn in pure BBP-termen. Rijkdom is een voorwaarde voor welzijn, maar geen garantie.

De rol van natuurlijke hulpbronnen

Olie, gas en mineralen kunnen een land snel rijk maken. Qatar transformeerde in enkele decennia van een relatief arm land naar een van de rijkste ter wereld dankzij aardgas. Noorwegen deed hetzelfde met olie. Maar natuurlijke hulpbronnen zijn geen garantie voor duurzame welvaart.

De zogenaamde resource curse, de vloek van de grondstoffen, treft veel landen die rijk zijn aan hulpbronnen maar arm blijven. Nigeria heeft enorme oliereserves maar wijdverbreide armoede. Venezuela zit op de grootste bewezen olievoorraden ter wereld maar kampt met economische crisis. Het verschil zit in hoe landen hun hulpbronnen beheren en de opbrengsten investeren.

Noorwegen wordt vaak genoemd als voorbeeld van hoe het wel moet. De olie-inkomsten vloeien naar een staatsfonds dat inmiddels meer dan 1,5 biljoen dollar beheert. Dit fonds investeert wereldwijd en de opbrengsten komen ten goede aan toekomstige generaties. Qatar en de VAE proberen vergelijkbare strategieën, met diversificatie naar toerisme, financiële diensten en technologie om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen.

Landen zonder natuurlijke hulpbronnen kunnen ook rijk worden. Singapore heeft geen olie, geen gas, geen landbouwgrond van betekenis. Toch is het een van de rijkste landen ter wereld door te investeren in menselijk kapitaal, strategische infrastructuur en een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven. Nederland exporteert voor miljarden aan landbouwproducten terwijl het een van de dichtstbevolkte landen ter wereld is. Slimme organisatie compenseert voor gebrek aan grondstoffen.

Kritiek en kanttekeningen

De rijkste landen ter wereld zijn niet immuun voor kritiek. Qatar kreeg internationaal veel aandacht voor de arbeidsomstandigheden van migranten, vooral in aanloop naar het WK voetbal van 2022. Hervormingen zijn aangekondigd maar de implementatie blijft een punt van discussie.

Milieueffecten zijn een ander kritiekpunt. Landen die hun rijkdom danken aan fossiele brandstoffen dragen bij aan klimaatverandering. De ecologische voetafdruk per inwoner in Qatar en de VAE behoort tot de hoogste ter wereld. De vraag is hoe lang een economisch model gebaseerd op olie en gas houdbaar blijft, zowel economisch als ecologisch.

Ook westerse welvarende landen ontsnappen niet aan kritiek. De inkomensongelijkheid in de Verenigde Staten is een terugkerend thema. Belastingconstructies die multinationals naar Ierland en Luxemburg trekken, worden door andere landen gezien als oneerlijke concurrentie. Rijkdom roept vragen op over hoe die is verworven en hoe die wordt gedeeld.

Rijkdom meten voorbij BBP

BBP per hoofd is een nuttige maar beperkte maatstaf. Het meet economische productie, niet welzijn. Alternative indices proberen een completer beeld te geven.

De Human Development Index (HDI) combineert inkomen met levensverwachting en onderwijsniveau. Op deze index scoren Noorwegen, Zwitserland en IJsland consistent hoog, landen die ook economisch welvarend zijn maar waar de welvaart breed wordt gedeeld.

De Gini-coëfficiënt meet inkomensongelijkheid. Een laag getal betekent meer gelijkheid. Scandinavische landen scoren hier goed, de Verenigde Staten en veel Golfstaten minder.

Sommige organisaties hanteren bredere welvaartindices die ook factoren als milieukwaliteit, politieke vrijheid en sociale cohesie meenemen. Op zulke indices verschuift het beeld: landen die puur economisch iets minder scoren maar beter presteren op andere dimensies, stijgen in de ranglijst.

De les is dat rijkdom meerdimensionaal is. Een hoog BBP is fijn, maar het is niet het enige dat telt.

Veelgestelde vragen over de rijkdom van landen

Wat is het rijkste land ter wereld?

Gemeten naar BBP per hoofd van de bevolking gecorrigeerd voor koopkracht is Luxemburg in 2025 het rijkste land, gevolgd door Singapore en Ierland. Qatar, dat vaak wordt genoemd, staat op de vierde plaats. De rangorde kan variëren afhankelijk van de gebruikte meetmethode en bron.

Hoe meet je de rijkdom van een land?

De meest gebruikte maatstaf is BBP per hoofd van de bevolking, eventueel gecorrigeerd voor koopkrachtverschillen (PPP). Andere maatstaven zijn de Human Development Index, die ook onderwijs en levensverwachting meeneemt, en indices die inkomensongelijkheid of milieufactoren meewegen.

Waarom staan kleine landen vaak bovenaan?

BBP per hoofd deelt de totale economische productie door het aantal inwoners. Kleine landen met gespecialiseerde, hoogproductieve economieën en beperkte bevolkingen komen dan hoog uit. Luxemburg heeft 670.000 inwoners, Singapore 5,5 miljoen. Hun economieën zijn relatief groot voor die bevolkingsomvang.

Is een rijk land ook een gelukkig land?

Er is een correlatie maar geen perfecte overlap. Boven een bepaald welvaartsniveau dragen andere factoren meer bij aan geluk: sociale verbondenheid, vertrouwen in instituties, werk-privébalans. Scandinavische landen scoren hoog op zowel welvaart als geluk, maar sommige rijke landen scoren lager op geluksindexen dan je op basis van hun BBP zou verwachten.

Wat zijn de risico’s van rijkdom gebaseerd op natuurlijke hulpbronnen?

Afhankelijkheid van olie of gas maakt een economie kwetsbaar voor prijsschommelingen. Daarnaast kunnen hulpbronnen leiden tot minder prikkel om andere sectoren te ontwikkelen, corruptie, en ongelijke verdeling van de opbrengsten. Landen als Noorwegen tonen dat dit niet onvermijdelijk is, maar het vereist goed bestuur.

Waar staat Nederland op de wereldranglijst?

Nederland staat rond de zestiende plaats met een BBP per hoofd van ongeveer $74.000. Dat plaatst ons tussen de welvarendste landen ter wereld, met een gediversifieerde economie en relatief gelijke inkomensverdeling vergeleken met veel andere rijke landen.