Veel ondernemers werken vandaag de dag voor minimaal een deel van hun werkzaamheden samen met internationale partners, leveranciers of klanten. Dat gaat hoofdzakelijk in het Engels; niet zo gek dus dat de meeste Nederlandse ondernemers denken dat het prima gesteld is met hun Engels. Maar vertalen Engels – Nederlands is geen kwestie van even knippen en plakken in Google Translate.
Wanneer er contracten, algemene voorwaarden of zelfs maar iets eenvoudigs als een nieuwsartikel op een website in het Engels moet komen, komt de vervelende aap echter vaak gauw uit de mouw. Foutloos, zakelijk Engels blijkt dan andere koek dan telefonisch een buitenlandse klant te woord staan. Want hoe vertaal je dat eigenlijk van Nederlands naar Engels, ‘andere koek’?
Vertalen is een vak apart
Waarom blijkt vertalen van Nederlands naar Engels zo lastig voor mensen die bijvoorbeeld op vakantie prima uitgebreide gesprekken in het Engels kunnen voeren? Allereerst is het voor veel taalgebruikers al lastig om überhaupt een foutloze, sterke tekst op schrift te zetten in de eigen taal. Daarom zijn er copywriters en tekstbureaus. Ondernemers zijn goed in hun vak, en dat is vaak niet het communicatievak. Rob Geus bijvoorbeeld, is een prima tv-presentator en kok, maar zijn Engels komt weinig professioneel over.
Een buitenlandse taal aardig kunnen spreken is daarnaast iets fundamenteel anders dan het foutloos kunnen schrijven. In een mondeling gesprek maakt het bijvoorbeeld niet zoveel uit als je in het Duits verkeerde naamvallen gebruikt – dat doen ze zelf ook – maar in een zakelijke tekst moeten dat soort zaken allemaal kloppen. Daar komt bij dat iedere taal zijn eigen do’s en don’ts heeft. ‘Ik wou’ kun je in het Nederlands bijvoorbeeld prima zeggen, maar niet schrijven. Dan moet je ‘ik wilde’ gebruiken. In het Engels mag je op vergelijkbare wijze je zinnen niet afsluiten met een voorzetsel, wat je in spreektaal vaak wel doet (‘The one I’m with’ wordt dan ‘The one with whom I am’). Marketing vertalingen zijn helemaal een uitdaging: Facebook marketing wordt facebookmarketing in het Nederlands (zonder hoofdletter en aan elkaar geschreven).
Zakelijke content vertalen van Nederlands naar Engels is dan ook echt een vak apart. Vertalen doe je namelijk niet alleen op grammaticaal niveau, maar ook op het niveau van betekenis. Wat wil je nou eigenlijk zeggen?
‘Vertaling Engels-Nederlands? Is ook gewoon schrijven!’
“Vertalen is keuzes maken. Je interpreteert niet alleen de input, maar ook de doelgroep en het bijbehorende niveau en de doelstellingen. Je maakt van een bestaand verhaal dat werkt in bijvoorbeeld de Engelse taal, een verhaal dat werkt in het Nederlands. Dat vraagt om enig abstractieniveau, vooral wanneer het om zakelijke onderwerpen gaat die per land verschillen. Denk aan belastingregels bijvoorbeeld. De Engelse self-employment tax werkt heel anders dan de inkomstenbelasting voor een ondernemer. Benader een Engels Nederlandse vertaling daarom als een schrijfopdracht. Ook daar is continue afstemming met de klant nodig, dat kun je je niet klakkeloos als ‘vertaalde tekst’ doorsturen.”
Thomas Lapperre
Drie tips voor zelf vertalen
Ga je zelf aan de slag met vertalen? Houd dan rekening met deze tips:
Tip 1: Zorg voor foutloos bronmateriaal. Is je brontekst professioneel gemaakt? Dan kun je door. Zo nee, laat deze dan eerst door een professional helemaal doorlichten. Met gebrekkige input kun je niet werken. Tip 2: Gebruik vertaalmachines alleen voor losse woorden, maar niet voor hele zinnen. Gooi een willekeurige buitenlandse tekst in een vertaalmachine naar het Nederlands en zie wat voor lage kwaliteit je overhoudt. Tip 3: Laat meerdere mensen proeflezen. Minimaal twee, liefst meer. Vertaalbureaus doen dat ook. De meeste proeflezers zien namelijk altijd wel fouten over het hoofd.
Een handige link is Spelling.nu waarmee je Amerikaans-Engels, Duits, Frans en Spaans gratis kunt checken op typische fouten.
November 2022 kwam ChatGPT uit: een gratis AI writing dienst waarmee je ook vertalingen kunt maken, met een simpele ‘prompt’ zoals: Vertaal onderstaande tekst naar het Nederlands en maak een samenvatting van 500 woorden. Dat klinkt als de doodsteek van vertaalbureaus én tekstschrijvers, niet waar? Echter zijn veel feiten die ChatGPT schrijft foutief, is er weinig rijk taalgebruik en komen bepaalde woorden en zinnen veel terug. Kortom: daar wil je nog een menselijke schrijver naar laten kijken om te waarborgen dat je je klanten geen onzin voorschotelt. Daar komt bovenop dat Google al heeft aangegeven AI geschreven teksten te kunnen identificeren, met alle mogelijke gevolgen voor SEO van dien.
Drie typische valkuilen
Let ook op deze drie venijnige valkuilen:
Valkuil 1: De vriend uit het buitenland. Die ene Brit die je kent, spreekt waarschijnlijk prima Engels, maar je hebt geen idee of hij goed kan schrijven en hoe het met zijn talenknobbel zit. Vertrouwen op een buitenlandse vriend is gevaarlijk als het bijvoorbeeld om jouw contracten of een juridisch document gaat.
Valkuil 2: Spreekwoorden, gezegden en beeldspraken. Onze taal staat er bol van (en dat is er ook één). Beeldspraak en zegswijzen laten zich slecht vertalen en vaak ken je als buitenlander de betekenis niet echt, waardoor ze lastig te gebruiken worden. Dan wordt het quite good (echt erg goed in het Amerikaans-Engels: goed bezig!, of eigenlijk niet zo goed in het Brits-Engels: het moet beter!).
Valkuil 3: Onbekende woorden. Iets opzoeken in een woordenboek kan iedereen, maar niet elke vertaling betekent exact hetzelfde als in het Nederlands. Buitenlandse woorden gebruiken die je niet kent, is gevaarlijk. Don’t flub it.
Conclusie: pak vertalen goed aan
Goed vertalen vergt al met al een hoop tijd en voorbereiding, en zelfs dan liggen foutjes al snel op de loer. Wil je zakelijke content op een verantwoorde, professionele manier vertaald hebben en zekerheid hebben dat alles bijvoorbeeld ook juridisch klopt? Dan is een vertaalbureau een warme aanbeveling.
Hi! Ik ben Martijn, zzp'er en eigenaar van Kroese Tekst & Taal. Als academisch opgeleid neerlandicus zet ik me met mijn eenmanszaak in voor professionele content voor het mkb. U haalt met mij een secuur en snel werkende professional in huis met veel ervaring in[…]
Reacties